Τυμπάκι – Ἱ. Ν. Ἁγ. Τίτου

Περί Αγ. Τίτου δέστε περισσότερα πατώντας εδώ!

Ἡ Ἱ. Εἰκόνα τοῦ Ἁγ. Τίτου, στόν πρόναο τοῦ μεγάλου Ἱ. Ναοῦ Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου, ἔργο τοῦ Γ. Νικολαΐδη, 1940, δωρεά Κ. Καπετανάκη. Στά ἀριστερά τῆς εἰκόνας ὑπάρχει μικρό θραῦσμα σιδήρου ἀπό βόμβα τῶν Γερμανῶν κατά τήν κατοχή καί κατά τόν βορβαδισμό τοῦ Ἱ. Ναοῦ ἡ ὁποία βόμβα δέν ἐξεράγη.

I. ΝΑΟΣ ΑΓ. ΤΙΤΟΥ ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΙΤΟΥ ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ

Το έτος 1911 αποφασίστηκε η διεύρυνση του παλαιού Ναού του Αγίου Αποστόλου Τίτου διότι είχε αυξηθεί ο πληθυσμός και δημιουργήθηκε πρόβλημα χωρητικότητας. Όταν άρχισαν οι εργασίες για την κατεδάφιση των πλευρικών τοίχων, εγκαταστάθηκε εντός του Ναού, ένα σμάρι μέλισσες, από κάποια κυψέλη της περιοχής. Οι μέλισσες ενοχλούσαν τους εργάτες και δεν τους επέτρεπαν να εργαστούν, παρόλα τα μέτρα που ελήφθησαν εκείνη την εποχή (κάπνισμα με θειάφι κ.α.). Τα Ιερά Μυστήρια (Γάμοι, Βαπτίσεις) που τελέστηκαν εκείνη την χρονική περίοδο έγιναν στα σπίτια. Το γεγονός εκλήφθηκε ως «Σημείο Άνωθεν» για να μη πειραχτεί ο Ναός και έτσι αποφασίστηκε η ανοικοδόμηση μεγαλύτερου, στο διπλανό οικόπεδο ιδιοκτησίας της Εκκλησίας.
Τα θεμέλια του νέου Ναού ετέθησαν το έτος 1925 και περί το 1930 είχε χτισθεί τοίχος, που έφτανε το ύψος του ενός μέτρου επάνω από το υπέργειο δάπεδο. Το έτος 1940 είχε ολοκληρωθεί η οικοδομή και κτίσθηκε ο τρούλος καθώς και όλα τα τμήματα της οροφής από μπετόν. Έπειτα τοποθετήθηκε κάτω από την βόρεια κεραία της οροφής μπροστά στον βορειοανατολικό πεσσό, ξύλινο προσκυνητάρι με εικόνα του Αγίου Τίτου έργο του ζωγράφου Νικολαϊδη. Το προσκυνητάρι αυτό με την εικόνα, βρίσκεται σήμερα στον βόρειο τοίχο του νάρθηκα.

Το έτος 1941 βομβαρδίστηκε το Τυμπάκι από τις γερμανικές δυνάμεις, οι οποίες μετά την κατάληψη της Κρήτης, έφεραν και εγκατέστησαν στην περιοχή ισχυρή δύναμη στρατού και ξεκίνησαν την κατασκευή αεροδρομίου νότια του χωριού, στα κτήματα της μονής Οδηγητρίας και συγκεκριμένα στο μετόχι αυτής «Φωτεινόπουλο». Τότε κατεδάφισαν τα υπάρχοντα κτίσματα του μετοχίου (φάμπρικα, σταύλους, καταλύματα μοναχών) και τον αρχαίο ναό του Γεννεσίου της Θεοτόκου τον επικαλούμενο από τους εντοπίους «Παναγία Φωτεινιανή».
Κατά τον βομβαρδισμό του Τυμπακίου το 1941, από τα πολεμικά γερμανικά αεροπλάνα, συνέβη το εξής θαυμαστό: Μία βόμβα τρύπησε την βόρεια κεραία της οροφής του Ναού και καρφώθηκε στο τσιμεντένιο δάπεδο «σαν σε ζυμάρι» χωρίς να εκραγεί! Μόνο τα πτερύγια της βόμβας έμειναν στην επιφάνεια του δαπέδου και στην οροφή μια μικρή τρύπα, στην οποία διακρινόταν οι σιδηρόβεργες του μπετόν σχηματίζοντας το σημείο του σταυρού και προκαλώντας την απορία πως πέρασε ανάμεσά τους η βόμβα. Το θαύμα έγινε γνωστό στα περίχωρα και όλοι οι κάτοικοι της περιοχής έσπευσαν να το ιδούν.
Μόνον ένα μικρό θραύσμα σιδήρου, καρφώθηκε στην εικόνα που ανέφερα παραπάνω, την μοναδική που υπήρχε στο Ναό τότε και μπροστά στην οποία έπεσε η βόμβα. Αυτό φαίνεται πάνω στην εικόνα μέχρι σήμερα.
Κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής αποφασίστηκε από την διοίκηση των κατοχικών στρατευμάτων Τυμπακίου, η κατεδάφιση του παλαιού Ναού του Αγίου Τίτου, για την χρησιμοποίηση των οικοδομικών υλικών (λαξευμένες πέτρες) στα κατασκευαστικά έργα του νέου αεροδρομίου των κατακτητών. Για τον λόγο αυτό επιστρατεύτηκε η ομάδα εργασίας (αγγαρείας) απαρτιζόμενη από ντόπιους νέους του Τυμπακίου και των περιχώρων. Όταν ορίστηκε η ήμερα έναρξης της κατεδάφισης του Ναού, έσπευσε επί τόπου ο δραστήριος εφημέριος του, παπά Γιώργης Μαρκαντωνάκης και απαγόρευσε στην ομάδα εργασίας να συμμετέχει στην κατεδάφιση, λέγοντας προς τον γερμανό διοικητή:
«Εμείς οι χριστιανοί χτίζουμε εκκλησίες, δεν γκρεμίζουμε!». Τότε εκείνος θύμωσε και έδωσε εντολή σε ένα γερμανό στρατιώτη να ανεβεί στην οροφή και να ξεκινήσει την κατεδάφιση από την νοτιοδυτική γωνία της. Μόλις κατάφερε εκείνος να ρίξει την πρώτη γωνιακή πέτρα, γκρεμίστηκε και ο ίδιος νεκρός!
Συνέβη τότε μεγάλη ταραχή και προκλήθηκε φόβος και τρόμος στους στρατιώτες, οι οποίοι έφυγαν βιαστικά μαζί με τον επικεφαλής τους αξιωματικό. Οι δε έλληνες με δέος και θαυμασμό για την άμεση επέμβαση του Αγίου Τίτου, απέδωσαν δοξολογία στον Θεό για την παράδοξη διάσωση του Ναού.
Σε αυτόν το παλαιό Ναό, ανάμεσα στα τέμπλα των δύο κλιτών, μπροστά στον πεσσό του Αγίου Βήματος, διασώζονταν μέχρι και την δεκαετία του 1950 σε ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι, η μεγάλη εφέστιος εικόνα του Αγίου Αποστόλου Τίτου (19ου αιώνος). Στο κέντρο της, εικονίζονταν ο Άγιος σε γεροντική ηλικία, ένθρονος, με πλήρη αρχιερατική αμφίεση. Στα τέσσερα πλαίσια της εικόνας ήταν ιστορημένοι οι Άγιοι Δέκα Μάρτυρες της Γορτύνης. Όμοια της (του ίδιου ζωγράφου) υπάρχει στο προσκυνητάρι του νότιου πεσσού του Ναού του Αγίου Τίτου στο Ηράκλειο. Δυστυχώς καταστράφηκε μόνον αυτή με το ξύλινο προσκυνητάρι της, από πυρκαγιά σε εκείνο το σημείο, που ξεκίνησε από το καλάθι των σβησμένων κεριών δίπλα στην εικόνα.

Καταγραφή ἐκκλησιαστικῶν καταστροφῶν

ἀπό τούς ναζιστές Γερµανούς σέ ἐκκλησίες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς µας (Α´ µέρος)

Ἐνορία Τυµπακίου

Τό κείμενο πού ἀκολουθεῖ εἶναι ἀποσπάσματα ἀπό ὁμιλία τοῦ Σεβ. Ποιμενάρχου μας κ. Μακαρίου ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε στό Πολιτιστικό μας Κέντρο, στίς 16/12/2018, στήν ἐκδήλωση, ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Ἱ. Ἐ. Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, γιά τόν Ἀρχιεπίσκοπο Κρήτης Εὐγένιο, μέ ἀφορμή τή συμπλήρωση 40 ἐτῶν ἀπό τήν κοίμησή του. Στό ἑπόμενο τεῦχος θά ἀκολουθήσουν καί ἄλλα ἀποσπάσματα πού ἀφοροῦν καταγραφές ἐκκλησιαστικῶν καταστροφῶν σέ ἄλλες ἐκκλησίες τῆς Ἐπαρχίας μας.
Ἀπό τό Ἀρχεῖο τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας:
Μετά τή φυγή τῶν Γερμανῶν τό Ἑλληνικό Κράτος ἔκανε, ὡς γνωστόν, διάφορες ἀπογραφές. Στήν προσπάθειά του γιά τή συγκέντρωση στοιχείων καταστροφῶν πού ἔγιναν, μεταξύ ἄλλων συμπεριλαμβάνεται καί ἕνα τηλεγράφημα τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας καί Θρησκευμάτων, πρός τήν τότε Ἱερά Ἐπισκοπή Ἀρκαδίας, μέ τό ὁποῖο ζήτησε κατάσταση ζημιῶν πολέμου καί κατοχῆς, εἰς βάρος Ἱερῶν Ναῶν καί Ἱερῶν Μονῶν τῆς δικαιοδοσίας τῆς ἐν λόγῳ Ἱερᾶς Ἐπισκοπῆς.
Ἀπό τήν, ὅση καί ὅπως σώζεται, συνημμένη κατάσταση ζημιῶν, στό ἀπαντητικό ἔγγραφο τοῦ προαναφερθέντος τηλεγραφήματος, πού ὑπάρχει στό ἀρχεῖο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, τό ὁποῖο ὑπογράφει ὁ Γενικός Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος τῆς Ἱ. Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας, Ἀρχιμανδρίτης Χρύσανθος Μαρκάκης προκύπτουν τά ἀκολουθοῦντα στοιχεῖα πού ἀξίξει νά ἀναφερθοῦν, γιά νά σχηματισθεῖ γνώμη καί γιά τήν «εὐλάβεια»!!! τῶν κατακτητῶν τῆς περιόδου πού ἀναφερόμαστε. Σημασία ἔχει ἐδῶ τό τί ἱερά κατέστρεψαν ἀσεβῶς οἱ κατακτητές καί ὄχι ἡ χρηματική ἀξία τους. Ἡ ἀνάγνωση καί μόνο τῶν στοιχείων ἀποτελεῖ ἕνα ἐπί πλέον θλιβερό τεκμήριο τῶν πράξεων τῶν Ναζί καί εἰδικά γιά τό πῶς φέρθηκαν γιά Ἱερούς Ναούς καί ἱερά τῆς πίστεώς μας.
Ἔγραψε, (ὑπ᾽ ἀριθμ. πρωτ. 172/110/4-10-1945, Ἅγιοι Δέκα, ἐξερχόμενο τῆς Ἱ. Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας, Ἀρχεῖο Ἱ. Μ. Γ. Ἀ) λοιπόν, ὁ Ἀρχιμανδρίτης Χρύσανθος Μαρκάκης, ἀπό τούς Ἁγίους Δέκα (τό κοσμικό του ὄνομα ἦταν Χαράλαμπος Μαρκάκης, καταγόταν ἀπό τό Τυμπάκι, πῆγε στό Μοναστῆρι τῶν Ἀπεζανῶν τήν 1/8/1906, σέ ἡλικία 19 ἐτῶν. Στίς 19/12/1907, ἐκάρη Μοναχός καί ἔλαβε τό ὄνομα Χρύσανθος. Διετέλεσε καί Ἡγούμενος τῆς ἐν λόγῳ Ἱ. Μονῆς. Ἀπεβίωσε στίς 2/2/1957, (πληροφ. ἀπό τό Μοναχολόγιο τῆς Ἱ. Μονῆς Ἀπεζανῶν): «Τάς ζημίας αἵτινες ἐπηνέχθησαν εἰς βάρος τῶν Ἱερῶν Ἐνοριακῶν Ναῶν τῆς Δικαιοδοσίας τῆς Ἱερᾶς Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας, παρά τῶν Γερμανικῶν καί Ἰταλικῶν Στρατευμάτων κατά τό διάστημα τῆς κατοχῆς…
Ἀποστ. Τίτου Τυμπακίου: Ἡ ἐνορία αὕτη ἀπαριθμοῦσα περί τούς 2000 ἐνορίτας κατεστράφη τελείως καί ἡ περιοχή αὐτῆς ἐχρησιμοποιήθη ὡς ἀεροδρόμιον ἐπί 4 συνεχῆ ἔτη. -Κατά τούς ἀλλεπαλλήλους βομβαρδισμούς ὁ Ἱ. Ναός ὑπέστη ζημίας 570.000 δρ. (Ὅπου στό κείμενο ἀναγράφονται δραχμές, πρέπει νά ὑπολογιστοῦν μέ τήν τότε ἀξία τους). Ἐπίσης κατά τούς βομβαρδισμούς κατεστράφησαν τά οἰκήματα τοῦ Ἱ. Ναοῦ 2.500.000 δρ. -Καταστροφή καί δίωσις ἕξ Ἐξωκκλησίων 3.500.000 δρ. –Κατεδάφησις τελεία Νεκροταφείου 2.500.000 δρ. -Ἔκοψαν καί ἀφήρπασαν 100 κυπαρίσσους 60.000 δρ. -Ἀφήρπασαν διάφορα οἰκοδομίσιμα ὑλικά (Τσιμέντα, ἄσβεστον, σίδηρα, ξυλεία κ.λ.π. ἀξίας 1.305.000 δρ. –Καθυστέρησις καλλιεργείας ἀκινήτων ἀγρῶν τοῦ Ἱ. Ναοῦ ἀπό 4 ἔτη 800.000 δρ. -Ἁρπαγή ἁπάντων τῶν ἐπίπλων καί σκευῶν τοῦ Ἱ. Ναοῦ 300.000 δρ. -Ἐβεβήλωσαν καί ἐξεθρόνησον τόν Καθεδρικόν Ναόν τῆς ἐνορίας ζημία ὑπολογιζομένη 400.000 δρ. -Ἀφήρπασον δύο Κώδωνας 300.000 δρ. -Κατέστρεψαν ἕν Ἀλεξικέραυνον 150.000 δρ. -Ἀφήρπασον τούς εἰς τούς Τρούλους τοῦ Ἱ. Ναοῦ Σιδηρένιους Σταυρούς 200.000 δρ. Ἀξία Ὁλική 12.585.000 δρ…

Ἐρχόμαστε τώρα στόν Ἀρκαδίας Εὐγένιο Ψαλιδάκη, ὅπως αὐτός ἐνήργησε γιά τά ὅσα παραπάνω ἀναφέρθηκαν. Μετά τήν ἐκλογή, χειροτονία (τελέσθηκε στόν Ἱ. Μ. Ν. Ἁγ. Μηνᾶ Ἡρακλείου, στίς 20/1/1946) καί ἐνθρόνισή του (τελέσθηκε στόν Ἱ. Μ. Ν. Ἁγ. Γεωργίου Μοιρῶν, τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας τοῦ ἔτους 1946) ἀπευθύνθηκε (ὑπ᾽ ἀριθμ. πρωτ. 382/204/3-7-1946, Μοῖρες, ἐξερχόμενο τῆς Ἱ. Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας, Ἀρχεῖο Ἱ. Μ. Γ. Ἀ) στήν ἐπί τῶν Ἐξωτερικῶν Ἐκκλησιαστικῶν ὑποθέσεων Ἐπιτροπήν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί ἔγραψε τά ἑξῆς: «Εἰς ἀπάντησιν τοῦ ὑπ᾽ ἀριθ. 985/337 καί χρονολογίαν 16-4-46 ὑμετέρου ἐγγράφου προαγόμεθα νά γνωρίσωμεν Ὑμῖν ὅτι, ἀποφάσει τοῦ καθ᾽ ἡμᾶς Μητροπολιτικοῦ Συμβουλίου τό ἀποσταλέν ποσόν δραχμῶν 1.000.000 διά τήν πρόχειρον στέγασιν τῶν ἀκαλύπτων Ἱερῶν Ναῶν τῆς καθ᾽ ἡμᾶς Ἱερᾶς Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας, διετέθη ὡς ἀκολούθως.
Εἰς τόν Ἱερόν Ναόν Ἁγίου Ἀποστόλου Τίτου Τυμπακίου δραχ. 500.000.
Αἱ ζημίαι τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς ἐνορίας ταύτης, ἀριθμούσης 2.000 κατοίκους, εἶναι τόσον σοβαραί ὥστε ἡ τέλεσις ἐν αὐτῷ τῆς Θείας Λατρείας κατά χειμερινούς ἰδίᾳ μῆνας καθίσταται ἀδύνατος, διότι ἔχουσι καταστραφεῖ ἐξ ὁλοκλήρου τά κουφώματα καί οἱ ὑαλοπίνακες τῶν θυρῶν καί παραθύρων αὐτοῦ, ἡ δ᾽ ὀροφή του ἔχει ὑποστεῖ σοβαράς βλάβας. Αἱ ζημίαι αὐτοῦ ὑπολογιζόμεναι εἰς δραχμάς 1940-41 ἀνέρχονται εἰς 12.585.000…
Ὄθεν εὐχαριστοῦντες Ὑμᾶς παρακαλοῦμεν ὅπως λαμβάνοντες ὑπ᾽ ὄψιν τάς σοβαράς ζημίας ἅς ὑπέστησαν οἱ Ἱεροί Ναοί τῆς καθ᾽ ἡμᾶς Ἱερᾶς Ἐπισκοπῆς ἐκ τοῦ πολέμου καί τῆς κατοχῆς, καθώς καί τήν οἰκονομικήν ἀδυναμίαν τῶν χριστιανῶν τῶν κατεστραμμένων ἰδίᾳ χωρίων ἔλθητε καί αὖθις πλέον γενναιόδωροι ἀρωγοί, πρός ἐπιτέλεσιν τῶν ἀναγκαιοτέρων ἐπισκευῶν τῶν Ἱερῶν Ναῶν τῆς Θεοσώστου ἐπαρχίας ἡμῶν καί ἐξυπηρέτησιν τῆς Θείας Λατρείας».
Ἐν συνεχείᾳ ἔγραψε, στίς 14 Ἰουλίου 1946, ἀπό τίς Μοῖρες (ὑπ᾽ ἀριθμ. πρωτ. 381/203/14-7-1946, Μοῖρες, ἐξερχόμενο τῆς Ἱ. Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας, Ἀρχεῖο Ἱ. Μ. Γ. Ἀ.) στό ἴδιο παραπάνω Ὑπουργεῖο, ἐπανερχόμενος στό θέμα τῶν ὡς ἄνω καταστροφῶν: «Ἔχομεν τήν τιμήν νά ὑποβάλωμεν Ὑμῖν κατάστασιν ζημιῶν τῶν Ἱερῶν Ναῶν τῆς καθ᾽ ἡμᾶς Ἱερᾶς Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας καί νά παρακαλέσωμεν ὅπως εὐαρεστούμενοι ἐνεργήσητε παρά τῇ ἁρμοδίᾳ ἐπιτροπῇ ἵνα ἔλθῃ ἀρωγός πρός ἐπισκευήν αὐτῶν». (Στό Ἀρχεῖο τῆς Ἱ. Μητροπόλεως, ὑπάρχουν ἀρκετά ἔγγραφα περί τῆς χρηματοδοτήσεως τῆς Ἱ. Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας, γιά τήν ἀποκατάσταση ζημιῶν Ἱ. Ναῶν της, ὅπως π.χ. τό ὑπ᾽ ἀριθμ. πρωτ. 985/337/16-4-1946, ἔγγραφο τῆς ἐπιτροπῆς ἐξωτερικῶν ἐκκλησιαστικῶν ὑποθέσεων τῆς Ἱ. Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τό ὁποῖο ὑπογράφει ὁ Σύρου Φιλάρετος, Πρόεδρος καί ὁ Α. Σ. Ἀλεβιζᾶτος, Γεν. Γραμματέας, πού γνωρίζει στόν Ἀρκαδίας Εὐγένιο τήν ἀποστολή 1.000.000 δρ. «ποσό ἀσήμαντο» ὅπως τό περιγράφει, προερχόμενο ἀπό δωρεές).
Εἶναι δέ χαρακτηριστική ἡ δεύτερη παράγραφος τοῦ ἔγγράφου του, πού ἀφορᾶ τό Τυμπάκι: «Ἰδιαιτέρως παρακαλοῦμεν ὅπως χορηγηθῇ ἀνάλογον ποσόν πρός ἐπισκευήν τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, τοῦ Ἀποστόλου Τίτου Τυμπακίου τοῦ μεγαλοπρεπεστέρου Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς καθ᾽ ἡμᾶς Ἱερᾶς Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας, ὑποστάντος δέ τάς σοβαροτέρας ζημίας ἐκ βομβαρδισμῶν καί τῆς ἀνατινάξεως τῶν οἰκιῶν τῆς κωμοπόλεως ταύτης ὑπό τῶν Γερμανῶν, οἵτινες εἶχον μετατρέψει τόν περικαλῆ αὐτόν Ναόν εἰς κινηματοθέατρον».
Συνημμένα δέ στό ἐν λόγῳ ἔγγραφο ἀπέστειλε συνοπτική κατάσταση ζημιῶν πολέμου καί κατοχῆς Ἱερῶν Ναῶν τῆς Περιφέρειας τῆς Ἱερᾶς Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας ὡς ἑξῆς:
«1) Ἀποστόλ. Τίτου, Τυμπάκι, 12.000.000 δρ., (Ἡ ἐνορία ἐξεκκενώθη τελείως καί κατερειπώθησαν αἱ οἰκίαι, ὁ Ἱερός Ναός ἐχρησιμοποιεῖτο ὡς κινηματοθέατρον κατεστράφησαν δέ τελείως καί 12 Παρεκκλήσια).
Σέ ἄλλο ἔγγραφο (φάκελος 1946 (Ὀκτωβ. – Δεκέμβ.) Ἀρχεῖα 85 (α-κζ), 110, Ἀρχεῖο Ἱ. Μ. Γ. Ἀ.) βρέθηκε κατάσταση γιά αὐτά τά παρεκκλήσια τοῦ Τυμπακίου πού ὑπογράφει, στίς 16 Νοεμβρίου 1946, ὁ π. Γεώργιος Μαρακαντωνάκης, (Ἐφημέριος τῆς Ἐνορίας Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου) «Ἐμφαίνουσα τάς Ἐκκλησίας πού κατεδάφισαν οἱ Γερμανοί ἐκ θεμελίων κατέκαυσαν τά τέμπλα καί τάς Ἱ. Εἰκόνας. 1^ον Τόν Ἅγιον Γεώργιον (ξανακτίστηκε μετά τήν κατοχή) ἐν τῷ Νεκροταφείῳ, κατεδαφίσθη ἡ Ἐκκλησία, τό περιτοίχισμα τοῦ Νεκροταφείου καί τά μνημεῖα. 2^ον Τόν Ἅγιον Ἰωάννην ἐν τῷ συνοικισμῷ Κοκκίνου Πύργου, κατεδαφίσθη ἐκ θεμελίων. 3ο^ν Τό ἐξωκλήσιον Ἅγιος Νικόλαος εἰς θέσιν «Ἀμπαδιά» κατεδαφίσθη ἐκ θεμελίων. 4^ον Τήν «Ζωοδόχον Πηγήν» (ἐντός τοῦ ἀεροδρομίου Τυμπακίου) εἰς θέσιν Πυργιώτισσα κατεδαφίσθη ἐκ θεμελίων. 5^ον Τό ἐξωκλήσιον «Ἀπόστολος Πέτρος» (ἐντός τοῦ ἀεροδρομίου Τυμπακίου) εἰς θέσιν Ἀργουλίδα κατεδαφίσθη ἐκ θεμελίων. 6^ον Τό Παρεκκλήσιον «ἡ Γέννησις τῆς Θεοτόκου» (παλαιός μετοχιακός Ἱ. Ναός μέ οἰκήματα, τῆς Ἱ. Μονῆς Ὁδηγητρίας, ἐντός τοῦ Ἀεροδρομίου Τυμπακίου. Δέν ἀναγέρθηκε ξανά, λόγος γιά τόν ὁποῖο ὅταν κτίστηκε ἡ κοντινή σέ αὐτόν ἐκκλησία τοῦ Ἁγ. Νεκταρίου, ἐκτός Ἀεροδρομίου, τό νότιο κλίτος του ἀφιερώθηκε στή Γέννηση τῆς Θεοτόκου) κατεδαφίσθη ἐκ θεμελίων. Ἀφήρεσαν ἀπό τήν μεγάλην Ἐκκλησίαν 45.000 ὁκάδες ἀσβέστου σουρωτοῦ, 168 σάκους τσιμέντου καί εἵκοσι κυβικά ξυλείας καί ὅσα ἔπιπλα ὑπῆρχον εἰς τήν Ἐκκλησίαν, ἤτοι Ντολάπες, Ἐκκλησιαστικά καί Ἱερά Σκεύη».
Στό Ἀρχεῖο τῆς Ἱ. Μητροπόλεώς μας, ὑπάρχει πρακτικό συνεδρίασης τοῦ Ἐκκλησιαστ. Συμβουλίου τῆς Ἐνορίας Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου μέ ἡμερομηνία 7 Ἰουνίου 1946, (ἀριθ. εἰσερχ. Ἱ. Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας 69/12-6-1946), μέ τό ὁποῖο ἐξουσιοδοτήθηκε ὁ Νικόλαος Κασσωτάκης, Ταμίας γιά τήν παραλαβή ἀπό τήν Ἱ. Ἐπισκοπή Ἀρκαδίας, στίς Μοῖρες, τοῦ ποσοῦ τῶν 500.000 δραχμῶν, ἀρωγή τοῦ Δημοσίου πρός ἐνίσχυση γιά τήν τοῦ ὑπό τῶν κατακτητῶν καταστραφέντος Ἱ. Ναοῦ τοῦ Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου, σύμφωνα μέ τήν ὑπ᾽ ἀριθμ. Ι πράξη Β΄ ἀπόφαση τοῦ Μητροπολιτικοῦ Συμβουλίου.
Ὑπογράφουν ὁ π. Γεώργιος Μαρακαντωνάκης, Πρόεδρος, Νικόλαος Φραγκουλάκης, Ἀντιπρόεδρος, Νικόλαος Μανιδάκης, Γραμματέας, Νικόλαος Κασσωτάκης, Ταμίας καί Ἐμμανουήλ Συγγελάκης, Σύμβουλος. Ἀκόμα ὑπάρχει ἡ ἀπόδειξη παραλαβῆς τοῦ ἐν λόγῳ ποσοῦ ἀπό τόν Θεοφιλ. Ἐπίσκοπο Ἀρκαδίας Εὐγένιο, Πρόεδρο τοῦ Μητροπολιτικοῦ Συμβουλίου.
Ἐπί πλέον στό Ἀρχεῖο τῆς Ἱ. Μητροπόλεώς μας ὑπάρχει ἔκθεση καί προϋπολογισμός, τῆς 13^ης Νοεμβρίου τοῦ 1946, τοῦ Νομομηχανικοῦ δημοσίων ἔργων Ἡρακλείου (φάκελος 1946 (Ὀκτώβ. – Δεκέμβ.) Ἀρχεῖα 85 (α-κζ), 110, Ἀρχεῖο Ἱ. Μ. Γ. Ἀ.) τῆς ἀπαιτούμενης δαπάνης πρός ἐπισκευή τῶν ἐκ τοῦ πολέμου προξενηθεισῶν ζημιῶν στόν Ἱ. Ναό Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου. Ἀναφέρει αὐτή ἡ ἔκθεση: «Συνεπείᾳ τῶν κατά Μάϊον τοῦ 1941 ἐνεργηθέντων ἀπ᾽ ἀέρος βομβαρδισμῶν ὑπό τῶν Γερμανῶν, ὁ Ἱερός Ναός Ἁγίου Τίτου ἐν Τυμπακίῳ ὑπέστη τάς κάτωθι ζημίας: 1) Κατεστράφη τμῆμα τοῦ σφαιρικοῦ καί κυλινδρικοῦ θόλου, 2) Κατεστράφησαν τά πλεῖστα τῶν κουφωμάτων 3) Κατέπεσεν τμῆμα τοῦ κωδωνοστασίου καί κατεστράφησαν οἱ κώδωνες 4) Ὑπέστη φθοράς τό ἐπίχρισμα καί τά ἱερά. Ἀπαιτουμένη ἐκτέλεσις ἐργασιῶν πρός ἐπισκευήν. Ἔνδειξις ἐργασιῶν, Εἶδος Μονάδος, Ποσότητες, Τιμαί Μονάδος, Δαπάνη. Σιδηροπαγές σκυροκονίαμα, μ3, 600, 500.000, 3.000.000 δρ., Ἐπισκευαί λιθοδομῶν, μ3, 30,00, 70.000, 2.100.000 δρ., Κουφώματα ἐν γένει, μ2, 80,00, 100.000, 8.000.000 δρ., Ἐπιχρίσματα, μ2, 500,00, 6.000, 3.000.000 δρ., Ἐπισκευή κωδωνοστασίου κατ᾽ αποκοπήν 1.000.000 δρ., Κατασκευή σιδηρῶν σταυρῶν Τρούλου καί Κωδωνοστασίου, τεμ., 2, 250.000, 500.000 δρ., Ἐπισκευή Ἀλεξικεραύνου κατ᾽ ἀποκοπήν 400.000 δρ., Σύνολον 18.000.000 δρ.».
Ἀκόμα βρίσκουμε στό Ἀρχεῖο τῆς Ἱ. Μητροπόλεώς μας ἕνα ἄλλο ἔγγραφο τῆς 7^ης Αὐγούστου τοῦ 1946 (ὑπ᾽ ἀριθμ. πρωτ. 438/249/7-8-1946, Μοῖρες, ἐξερχόμενο τῆς Ἱ. Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας, Ἀρχεῖο Ἱ. Μ. Γ. Ἀ.) πού τό πέμπει στήν ἴδια ὡς ἄνω Ἐπιτροπή τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος στό ὁποῖο ὁ Ἀρκαδίας Εὐγένιος ἀναφέρει: «Προαγόμεθα ἐν συνεχείᾳ πρός τό ὑπ᾽ ἀριθ. 381/203 καί χρονολογίαν 14^ηνἸουλίου 1946 ἡμέτερον ἔγγραφον, νά ὑπενθυμίσωμεν Ὑμῖν τήν ἀνάγκην τῆς οἰκονομικῆς ἐνισχύσεως, τῆς ἐνορίας Τυμπακίου τῆς καθ᾽ ἡμᾶς Ἱερᾶς Ἐπισκοπῆς, πρός ἐπισκευήν τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἀποστόλου Τίτου, ὑποστάντος σοβαρωτάτας ζημίας ἐκ βομβαρδισμῶν καί τῆς ἀνατινάξεως τῶν οἰκιῶν τῆς κωμοπόλεως ταύτης, ἐκκενωθείσης ὑπό τῶν Γερμανῶν, μικρόν μετά τήν κατάληψιν τῆς Κρήτης ὑπ᾽ αὐτῶν.
Ἄνευ τῆς ὑλικῆς ταύτης ἀρωγῆς, καθίσταται ἀδύνατος ἡ ἐπισκευή αὐτοῦ, διότι, οἱ κάτοικοι Τυμπακίου, ἀδυνατοῦσι ἐπί τοῦ παρόντος, νά ἀντιμετωπίσωσι τάς ἀπαραιτήτους ἀνάγκας τῆς ζωῆς, λόγῳ τῶν ἀνεκτιμήτων καταστροφῶν τάς ὁποίας ὑπέστησαν, εἶναι δ᾽ ἀδύνατον ὁ Ἱερός οὗτος Ναός, ὡς ἔχει σήμερον, νά χρησιμοποιηθῇ διά τήν τέλεσιν τῆς Θείας Λατρείας, κατά τόν προσεχῆ χειμῶνα καί δέν ὑπάρχει ἕτερος διότι οἱ δώδεκα Ναΐσκοι τῆς ἐνορίας ταύτης, κατεδαφίσθησαν ὑπό τῶν Γερμανῶν.
Ὅθεν παρακαλοῦμεν καί αὖθις, ὅπως χορηγήσητε ἀνάλογον ποσόν δι᾽ ἐπισκευήν τῶν σοβαρωτέρων ζημιῶν τοῦ ὡς ἄνω Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἀποστόλου Τίτου, τῆς ἐνορίας Τυμπακίου, πρός ἐξυπηρέτησιν τῆς Θείας Λατρείας ἐν αὐτῇ».
Σέ ἄλλο ἔγγραφο τοῦ Ἀρκαδίας Εὐγενίου, τῆς 15^ης Νοεμβρίου 1946, (ὑπ᾽ ἀριθμ. πρωτ. 683/409/15-11-1946, Μοῖρες, ἐξερχόμενο τῆς Ἱ. Ἐπισκοπῆς Ἀρκαδίας, Ἀρχεῖο Ἱ. Μ. Γ. Ἀ.) πρός τήν ἐπί τῶν Ἐξωτερικῶν Ἐκκλησιαστικῶν ὑποθέσεων Ἐπιτροπή τῆς Ἱ. Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μέ τό ὁποῖο ἀπέστειλε ἔκθεση τοῦ Νομομηχανικοῦ δημοσίων ἔργων Ἡρακλείου περί τῶν ζημιῶν τοῦ Ἱ. Ναοῦ Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου, ἀναφέρει γι᾽ αὐτές «… ἅς οὗτος ὑπέστη ἐκ βομβαρδισμῶν κατά τήν μάχην τῆς Κρήτης, ὑπό Γερμανικῶν ἀεροπλάνων καί ἐκ τῆς δι᾽ ἐκρηκτικῶν ὑλῶν, ἀνατινάξεως τῶν οἰκιῶν τῆς κωμοπόλεως ταύτης… εἶναι ἀδύνατον νά χρησιμοποιηθῇ ὁ Ἱερός οὗτος Ναός, διά τήν τέλεσιν τῆς Θείας Λατρείας, ἐάν δέν γίνωσιν αἱ πλέον ἀπαραίτητοι ἐπισκευαί αὐτοῦ…».

Τό παραπάνω κείμενο δημοσιεύθηκε στό Περιοδικό τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας «Ἐν Ἐσόπτρῳ», τεῦχος 53, ἔτος 2019, σελ. 18-23.

Αποκάλυψη επιγραφών, την 28η Οκτωβρίου 2019, έξω από τον Ι. Ν. Αγ. Τίτου Τυμπακίου που αφορούν καταστροφές επι Οθωμανικής και Γερμανικής Κατοχής.
Μετά τη Θ. Λειτουργία και τη Δοξολογία στον Ι. Ν. Αγ. Τίτου Τυμπακίου για την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 2019, έξω από τον εν λόγω Ι. Ναό τελέσθηκε Τρισάγιο για όσους θυσιάσθηκαν στην περιοχή του Τυμπακίου κατά την Οθωμανική και Γερμανική Κατοχή και αποκάλυψη επιγραφών εις μνήμην τους, στα ελληνικά, αγγλικά και γερμανικά, με στοιχεία καταστροφών στο Τυμπάκι κατά την Οθωμανική και Γερμανική Κατοχή.
Το κείμενο της επιγραφής που αφορά την Οθωμανική κατοχή αναφέρει:

Ἀπό ἔκθεση ὠμοτήτων καταστροφῶν κατά τήν Ὀθωμανική Κατοχή 28/9/1866 στό Τυμπάκι
«Ὀγδοήκοντα οἰκίας ἔκαυσαν, ὁ στρατός διαμείνας ἐκεῖ ἐπί πέντε μῆνας ἔπραξε τά αἴσχιστα, διετάχθη νά κατοικῇ μέ τάς ὑποτεταγμένας οἰκογενείας αἵτινες θέλουσαι νά ἀπέλθωσιν ἐμποδίζονται. Τό θυγάτριον τοῦ Γεωργίου Φανουργάκη δεκαετές διεφθάρη παρ᾽ αὐτῶν καί ἀπέθανε. Τήν ἐκκλησίαν Ἅγιος Τίτος βεβηλώσαντες κατεσύντριψαν τάς εἰκόνας, τάς ὁποίας ἔπειτα ὑπεχρέωσεν ὁ Ρεσίτης καί ἠγόρασαν διά 1200 γρόσια. Τά ἐρείπια δέ αὐτῆς μεταποίησαν εἰς σταύλους ἀλόγων καί μαγηρεῖα. Τάς ἐκκλησίας ˝ Ἅγιον Πνεῦμα˝ ˝Ζωοδόχος Πηγή˝ ˝ Ἅγιος Νικόλαος˝ βεβηλώσαντες ἔκαυσαν, τάς δέ εἰκόνας, τέμπλα καί πολυελαίους μετεκόμισαν εἰς Ἡράκλειον καί ἐπώλησαν. Τάς οἰκίας ἅς δέν ἔκαυσαν ἐξεστέγιασαν, τά δέ ξύλα ἔκαυσαν, 2 χιλ. ἐλαιόδενδρα ἔκαυσαν. Φονευθέντες ὁ Μιχαήλ Μαράκης 28 Σεπτεμβρίου/66 ὀρφ. 5, ὁ Κωνστ. Ζυγιράκης 28 Σεπτεμβρίου/66 ὀρφ. 1». (ΚΡΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, τ. Η΄)
Ἡ παροῦσα πλάκα ἀποκαλύφθηκε, εἰς μνήμην τῶν ἀνθρώπων τοῦ τόπου τούτου πού θυσιάστηκαν καί ἔπαθαν ἀπό τούς κατακτητές ὀθωμανούς, μέ τήν πρόνοια τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Γορτύνης καί Ἀρκαδίας κ. Μακαρίου καί μέ δαπάνες τῆς Ἐνορίας Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου στίς 28/10/2019.

From a report on atrocities and damage caused during the Ottoman Occupation in Tymbaki, 28 September 1866
«They burned 80 houses. The army, remaining there for five months, behaved abominably and was ordered to lodge with the subjugated families, who were prevented from leaving. The ten-year-old daughter of George Fanourakis was ravished by them and died. They desecrated the church of St Titus, destroying the icons, which Reshid Pasha afterwards obliged them to purchase for 1,200 grossi. They converted the ruins of the church into stables and kitchens. They desecrated and burned the churches of the ˝Holy Spirit˝, ˝Zoodochos Pege˝ and ˝St Nicholas˝, removing the icons, icon screens and chandeliers to Heraklion for sale. They removed the roofs from the houses they did not burn, they burned the wood, they burned 2,000 olive trees. Michael Marakis was murdered on 28 September 1866, leaving five orphans, and Konstantinos Zygirakis on 28 September 1866, leaving one orphan». (Cretan Chronicles, vol. VIII)
This plaque in memory of the people of this parish who sacrificed their lives and suffered at the hands of the Ottoman invaders was unveiled on 28 October 2019 under the auspices of His Eminence Bishop Makarios of Gortys and Arcadia, at the expense of the Parish of St Titus, Tymbaki.

Aus dem Bericht der grausamen Zerstörungen während der Osmanischen Herrschaft am 28.09.1866 in Timpaki
«Achtzig Häuser wurden verbrannt, die Armee die dort fünf Monate lang verblieb, hat Schandtaten durchgeführt, sie wurde befehlt in den Häusern zusammen mit den eroberten Familien zu wohnen und diejenigen die flüchten wollten, wurden verhindert. Die zehnjährige Tochter von Georgios Fanourgakis wurde von den Männern geschändet und starb. Die Heiligen Ikonen der Kirche Agios Titos wurden geschändet, die danach mit Drohungen von Resitis für 1200 Groschen verkauft wurden. Die Trümmer der Kirche wurden in Pferdeställe und Küchen umgewandelt. Die Kirchen des Heiligen Geistes ˝Agio Pnevma˝,˝Zoodochos Pigi˝, ˝Agios Nikolaos˝ wurden geschändet und niedergebrannt, die Heiligen Ikonen, Tempel und Kronleuchter, wurden nach Heraklion befördert und dort verkauft. Die Dächer der Häuser die nicht niedergebrannt wurden, wurden abgerissen, das Holz verbrannt, zweitausend Olivenbäume wurden verbrannt. Ermordete: Michail Marakis, 28 Jahre alt, 28 September ´66, 5 Waisenkinder, Konstantinos Zygirakis, 28. September ´66, 1 Waisenkind». (KRITIKA CHRONIKA, 8. Band)
Diese Gedenktafel wurde vom hochwürdigen Metropolit von Gortini und Arkadia Herrn Makarios, mit Ausgaben der Kirchengemeinde Agios Titos in Timpaki, in Gedenken der Menschen dieses Ortes am 28.10.2019 enthüllt.

Το κείμενο της επιγραφής που αφορά τη Γερμανική κατοχή αναφέρει:

Ἐκκλησιαστικές καταστροφές κατά τή Γερμανική Κατοχή στήν Ἐνορία Ἁγίου Τίτου Τυμπακίου
«Ἡ ἐνορία αὕτη ἀπαριθμοῦσα περί τούς 2000 ἐνορίτας κατεστράφη τελείως καί ἡ περιοχή αὐτῆς ἐχρησιμοποιήθη ὡς ἀεροδρόμιον ἐπί 4 συνεχῆ ἔτη… ἡ ἐνορία ἐξεκκενώθη τελείως καί κατερειπώθησαν αἱ οἰκίαι… οἱ κάτοικοι Τυμπακίου, ἀδυνατοῦσι ἐπί τοῦ παρόντος, νά ἀντιμετωπίσωσι τάς ἀπαραιτήτους ἀνάγκας τῆς ζωῆς, λόγῳ τῶν ἀνεκτιμήτων καταστροφῶν τάς ὁποίας ὑπέστησαν… ἐκ βομβαρδισμῶν καί τῆς ἀνατινάξεως τῶν οἰκιῶν τῆς κωμοπόλεως ταύτης, ἐκκενωθείσης ὑπό τῶν Γερμανῶν, μικρόν μετά τήν κατάληψιν τῆς Κρήτης ὑπ᾽ αὐτῶν…
ὁ Ἱερός Ναός (Ἁγ. Τίτου) ἐχρησιμοποιεῖτο ὡς κινηματοθέατρον… ἀφήρεσαν ἀπό τήν μεγάλην Ἐκκλησίαν 45.000 ὁκάδες ἀσβέστου σουρωτοῦ, 168 σάκους τσιμέντου καί εἵκοσι κυβικά ξυλείας καί ὅσα ἔπιπλα ὑπῆρχον εἰς τήν Ἐκκλησίαν, ἤτοι Ντολάπες, Ἐκκλησιαστικά καί Ἱερά Σκεύη… κατεστράφη τμῆμα τοῦ σφαιρικοῦ καί κυλινδρικοῦ θόλου… κατεστράφησαν τά πλεῖστα τῶν κουφωμάτων… κατέπεσεν τμῆμα τοῦ κωδωνοστασίου καί κατεστράφησαν οἱ κώδωνες… ὑπέστη φθοράς τό ἐπίχρισμα καί τά ἱερά… κατά τούς ἀλλεπαλλήλους βομβαρδισμούς ὁ Ἱ. Ναός ὑπέστη ζημίας… ἐπίσης κατά τούς βομβαρδισμούς κατεστράφησαν τά οἰκήματα τοῦ Ἱ. Ναοῦ… κατεδάφησις τελεία Νεκροταφείου… ἔκοψαν καί ἀφήρπασαν 100 κυπαρίσσους… καθυστέρησις καλλιεργείας ἀκινήτων ἀγρῶν τοῦ Ἱ. Ναοῦ ἀπό 4 ἔτη… ἐβεβήλωσαν καί ἐξεθρόνησον τόν Καθεδρικόν Ναόν τῆς ἐνορίας… ἀφήρπασον δύο Κώδωνας… κατέστρεψαν ἕν Ἀλεξικέραυνον… ἀφήρπασον τούς εἰς τούς Τρούλους τοῦ Ἱ. Ναοῦ Σιδηρένιους Σταυρούς… εἶναι ἀδύνατον νά χρησιμοποιηθῇ ὁ Ἱερός οὗτος Ναός…
καταστροφή καί δίωσις ἕξ Ἐξωκκλησίων… τόν Ἅγ. Γεώργιον ἐν τῷ Νεκροταφείῳ, κατεδαφίσθη ἡ Ἐκκλησία, τό περιτοίχισμα τοῦ Νεκροταφείου καί τά μνημεῖα… τόν Ἅγ. Ἰωάννην ἐν τῷ συνοικισμῷ Κοκκίνου Πύργου, κατεδαφίσθη ἐκ θεμελίων… τό ἐξωκλήσιον Ἅγ. Νικόλαος εἰς θέσιν «Ἀμπαδιά» κατεδαφίσθη ἐκ θεμελίων… τήν Ζωοδόχον Πηγήν εἰς θέσιν Πυργιώτισσα κατεδαφίσθη ἐκ θεμελίων… τό ἐξωκλήσιον Ἀπ. Πέτρος εἰς θέσιν Ἀργουλίδα κατεδαφίσθη ἐκ θεμελίων… τό Παρεκκλήσιον ἡ Γέννησις τῆς Θεοτόκου κατεδαφίσθη ἐκ θεμελίων…».
Μικρές φράσεις ἀπό ἔγγραφα ἐπισήμων καταγραφῶν ἐκκλησιαστικῶν καταστροφῶν, ἐτῶν 1945 – 1946, πού προκάλεσαν τά γερμανικά στρατεύματα κατοχῆς τῆς Κρήτης, εὑρισκόμενα στό ἀρχεῖο τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας.
Ἡ παροῦσα πλάκα ἀποκαλύφθηκε, εἰς μνήμην τῶν ἀνθρώπων τοῦ τόπου τούτου πού θυσιάστηκαν καί ἔπαθαν ἀπό τούς κατακτητές ναζιστές Γερμανούς, μέ τήν πρόνοια τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Γορτύνης καί Ἀρκαδίας κ. Μακαρίου καί μέ δαπάνες τῆς Ἐνορίας Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου στίς 28/10/2019.

Damage caused to churches in the Parish of St Titus, Tymbaki during the German Occupation
«This parish, numbering around 2,000 parishioners, was completely destroyed and the area used as an airfield continuously for four years… the parish was completely evacuated and the houses lay in ruins… the inhabitants of Tymbaki, unable for the present to obtain the basic necessities of life, due to the untold destruction they have suffered… due to bombing and the blowing up of the houses of this small town, which was evacuated by the Germans shortly after their occupation of Crete…
the Church (of St Titus) was used as a cinema… they removed from the great Church 57.6 tonnes of slaked lime, 168 sacks of cement and 20 cubic metres of wood and all the furniture in the Church, i.e. cupboards, ecclesiastical and sacred vessels… part of the spherical dome and barrel vault was destroyed… most of the door and window frames were destroyed… part of the belfry collapsed and the bells were destroyed… the plasterwork and sanctuary were damaged… the Church was damaged in the constant bombing… the outbuildings of the Church were also destroyed in the bombing… the Cemetery was completely demolished… they cut down and removed 100 cypresses… the fields belonging to the Church lay untilled for four years… they desecrated the parish Cathedral and stripped its of its status as an Episcopal See… looted two bells… destroyed a lightning-rod… looted the iron crosses on the domes… this Church cannot possibly be used…
destruction and plundering of six chapels… The chapel of St George in the Cemetery, the Cemetery wall and the monuments were demolished… the chapel of St John in the village of Kokkinos Pyrgos was razed to the ground… the chapel of St Nicholas at «Ambadia» was razed to the ground… the church of the Virgin Zoodochos Pege (Fount of Life) at Pyrgiotissa was razed to the ground… the chapel of St Peter the Apostle at Argoulida was razed to the ground… the chapel of the Birth of the Virgin was razed to the ground…».
Brief phrases from official records of damage caused to churches by the German forces of occupation on Crete, drawn up in 1945–1946, in the archive of the Holy Metropolis of Gortys and Arcadia.
This plaque in memory of the people of this parish who sacrificed their lives and suffered at the hands of the German Nazi invaders was unveiled on 28 October 2019 under the auspices of His Eminence Bishop Makarios of Gortys and Arcadia, at the expense of the Parish of St Titus, Tymbaki.

Zerstörungen von Kirchen während der deutschen Besetzung in der Kirchengemeinde von Agios Titos in Timpaki
«Diese Kirchengemeinde die etwa 2000 Gemeindemitglieder zählte, wurde vollständig zerstört und diese Region wurde für 4 ununterbrochene Jahre als Flughafen benutzt… die Kirchengemeinde wurde vollkommen evakuiert und die Häuser verwüstet… die Einwohner von Timpaki, sind zur Zeit nicht in der Lage die täglichen Notwendigkeiten, wegen der unschätzbaren Katastrophen die Ihnen zugefügt wurden, zu bewältigen… wegen der Bombardierungen und Sprengungen der Häuser dieser kleinen Stadt, die von den Deutschen evakuiert wurde, haben nur wenige davon nach der Wiedereroberung Kretas überlebt…
Die Heilige Kirche (Agios Titos) wurde als Filmtheater benutzt… von der großen Kirche wurden 45.000 Pfunde Baukalk, 168 Zementsäcke und zwanzig Kubikmeter Holz, sowie alle Möbel, die sich in der Kirche befanden, nämlich Schränke, kirchliche und sakrale Gefäße entnommen… ein Teil der sphärischen und zylindrischen Kuppel wurde zerstört… unzählige Türen und Fenster wurden zerstört… ein Teil des Glockenturms ist abgestürzt und die Glocken wurden zerstört… die Fassade und die Heiligtümer wurden beschädigt… während der aufeinanderfolgenden Bombardierungen wurde die Heilige Kirche beschädigt… während der Bombardierungen wurden ebenfalls Wohnräume der Heiligen Kirche zerstört… vollkommene Demolierung des Friedhofes… es wurden 100 Zypressen gefällt und geraubt… verspätete Bebauung des Kirchenlandes für 4 Jahre… die Kathedrale der Kirchengemeinde wurde geschändet und entmachtet… die zwei Glocken wurden geraubt… ein Blitzableiter wurde zerstört… die Metallkreuze die sich in den Kuppeln der Heiligen Kirche befanden, wurden geraubt… es ist unmöglich dass diese Heilige Kirche benutzt werden kann…
Zerstörung und Verdrängung aus den Kapellen… Heiliger Georgios im Friedhof, die Kirche, die Friedhofmauer und die Gräber wurden abgerissen… Heiliger Ioannis im Wohnbezirk Kokkinos Pyrgos wurde komplett abgerissen… die Kapelle des Heiligen Nikolaos im Ort «Ampadia» wurde komplett abgerissen… Zoodochos Pigi im Ort Pyrgiotissa wurde komplett abgerissen… die Kapelle des Heiligen Petrus im Ort Argoulida wurde komplett abgerissen… die Kapelle der Geburt der Heiligen Gottesmutter wurde komplett abgerissen…».
Kleine Sätze aus Dokumenten offizieller Niederschriften kirchlicher Zerstörungen, der Jahre 1945 – 1946, die deutsche Truppen während der Besatzung von Kreta verursacht haben, befinden sich im Archiv der Heiligen Metropole von Gortini und Arkadia.
Diese Gedenktafel wurde vom hochwürdigen Metropolit von Gortini und Arkadia Herrn Makarios, mit Ausgaben der Kirchengemeinde Agios Titos in Timpaki, in Gedenken der Menschen dieses Ortes am 28.10.2019 enthüllt.

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_1914

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_1913

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_1912

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_1911

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_1910

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_199

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_198

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_197

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_196

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_195

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_194

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_193

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_192

apokalipsi_epigrafon_timpaki_28_oktovriou_191

Από την αποκάλυψη των επιγραφών, 28η Οκτωβρίου 2019, έξω από τον Ι. Ν. Αγ. Τίτου Τυμπακίου που αφορούν καταστροφές επι Οθωμανικής και Γερμανικής Κατοχής.

Πότε ἔγιναν τά ἐγκαίνια τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγ. Τίτου Τυµπακίου

Mέ ἀφορμή τό παραπάνω κείμενο παραθέτουμε δύο ἔγγραφα τοῦ Ἀρχείου τῆς Ἱ. Μητροπόλεως πού ἀπαντοῦν στό πότε ἔγιναν τά ἱ. ἐγκαίνια τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου. Γράφει ὁ Ἀρκαδίας Βασίλειος:
Βασίλειον τῆς Ἑλλάδος
Ἱερά Ἐπισκοπή Ἀρκαδίας
Ἐν Ἁγίοις Δέκα τῇ 31 Ἰουλίου 1939

Εὐλαβέστατε Πρωτοπρεσβύτερε καί Ἐφημέριε τῆς καθ᾽ ἡμᾶς ἐνορίας Τυμπακίου κ. Παπᾶ Γεώργιε πατρικῶς εὐχόμεθά σοι.
Διά τοῦ παρόντος ἡμῶν εὐχετικοῦ Ἀρχιερατικοῦ γράμματος, συμφώνως τῇ προσωπικῇ ἡμῶν ἐν τῇ Ἱερᾷ Ἐπισκοπῇ συννενοήσει, διαβιβάζομεν ἐσωκλείστως, ᾧδε, τήν σχετικήν εἰδοποίησιν διά τά Ἱερά Ἐγκαίνια τοῦ ἐν τῇ ἐνορίᾳ Τυμπακίου Καθεδρικοῦ Ναοῦ τοῦ Ἀποστόλου Τίτου κατά τήν 20^ην Αὐγούστου ἡμέραν Κυριακήν.
Συγχρόνως ἐπεξηγοῦμεν τόν λόγον τῆς μή τελέσεως τῶν Ἱερῶν ἐγκαινίων κατά τήν Ἐπέτειον τοῦ Ἀποστόλου Τίτου, καί οὕτω νομίζομεν ἀποχρώντως εἴμεθα δικαιολογημένοι.
Συνενοηθῆτε σχετικῶς μέ τά μέλη τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Συμβουλίου καί λοιπά πρόκριτα μέλη τῆς ἐνορίας καί ἐνεργήσατε ἀναλόγως καί εἰδοποιήσατε σχετικῶς ἔστω καί ἀπό τηλεφώνου.
Διάπυρος Εὐχέτης ὅλων.
Εἰδοποίησις
Τό Ἐκκλησιαστικόν Συμβούλιον τῆς ἐνορίας τῆς Κωμοπόλεως Τυμπακίου Πυργιωτίσσης.
Περατωθέντος, κατά τό πλεῖστον, τοῦ ἐν τῇ ἐνορίᾳ Τυμπακίου ἐνεγειρωμένου νέου μεγάλου Ἱεροῦ Ναοῦ, τιμωμένου ἐπ᾽ ὀνόματι τοῦ Ἀποστόλου Τίτου, τελοῦνται, Θεοῦ συνευδοκοῦντος, τά τούτου Ἱερά Ἐγκαίνια τήν 20^ήν Αὐγούστου ἡμέραν Κυριακήν.
Τελοῦνται δέ κατά τήν ἡμέραν ταύτην τά ἱερά Ἐγκαίνια, ἀφ᾽ ἑνός μέν διά νά τελεσθῇ Θεία Λειτουργία, ἐν Καθιερωμένῳ Ἱερῷ Ναῷ κατά τήν Ἐπέτειον μνήμην τοῦ Ἀποστόλου Τίτου 25^ην Αὐγούστου, τελεῖται ἐπίσημος Ἀρχιερατική Λειτουργία ἐν τῷ ἐν Γόρτυνι Βυζαντινῷ Καθεδρικῷ Ναῷ τοῦ Ἀποστόλου Τίτου, πρώτου Ἱεράρχου Γόρτυνος – Κρήτης, ἔνθα συγχρόνως τελεῖται καί ἐπίσημον μνημόσυνον τῶν κατά τήν ἡμέραν ταύτην 25^ην Αὐγούστου 1898 ἐν Ἡρακλείῳ σφαγέντων καί ὁλοκαυτωθέντων ἀδελφῶν ἡμῶν.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ KEΝΤΡΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΤΟ ΤΥΜΠΑΚΙ

Ἡ Τοπική Ἐκκλησία, ἔχει ἀνάγκη ἀπό τή δημιουργία ἑνός Πολιτιστικοῦ Κέντρου στό Τυμπάκι, μέ πνευματικές, φιλανθρωπικές, μορφωτικές καί ἄλλες δραστηριότητες καί ἔχει ἀναπτύξει μερικές δραστηριότητες, οἱ ὁποῖες δέν μποροῦν νά λειτουργήσουν ἐπαρκῶς μέ τίς ὑπάρχουσες ὑποδομές.
Ἡ πρώτη κίνηση πού ἔγινε ἦταν νά ἐξασφαλιστεῖ τίτλος ἰδιοκτησίας τῆς ὑπάρχουσας αἴθουσας τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου καί τοῦ γύρω χώρου της. Οἱ ἀπαιτούμενες πολεοδομικές ἐνέργειες πού δημοσιεύθηκαν στό Φ.Ε.Κ., οἱ τεχνικές καί συμβολαιογραφικές πράξεις, ἦταν χρονοβόρες καί κράτησαν ἀπό τό ἔτος 2008 μέχρι τό ἔτος 2013.
Ἡ δεύτερη κίνηση πού ἔχει σχεδιαστεῖ εἶναι νά ἀγοραστεῖ γειτονικό οἰκόπεδο, ὥστε νά μεγαλώσει ἡ ὡς ἄνω ἀναφερόμενη ἰδιοκτησία τῆς Ἐκκλησίας. Ὅλα τά χρήματα πού συγκεντρώθηκαν, γιά τό σκοπό αὐτό, εἶναι κατατιθεμένα στόν τραπεζικό λογαρισμό τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγ. Τίτου Τυμπακίου.
Ἔτσι, τώρα, ἔχουμε ξεκάθαρη εἰκόνα τοῦ χώρου ἐπί τοῦ ὁποίου θά οἰκοδομηθεῖ τό ἐν λόγῳ μελοντικό Κέντρο καί θά συνεχίσουμε μέ τήν ἐκπόνηση τῶν ἀπαιτούμενων μελετῶν.
Τά παραπάνω χρήματα θά διατεθοῦν μόνο γιά τήν ἀνέγερση τοῦ ἐν λόγῳ Πολιτιστικοῦ Κέντρου. Πληροφορίες τηλ. 6977435087.

Από τους Γ´ Xαιρετισμούς, στον Ι. Ν. Αγ. Τίτου Τυμπακίου, 5/4/2024, όπου έψαλε χορωδία της Σχολής Βυζ. Μουσικής του Πολιτιστικού Κέντρου της Ι. Μητροπόλεώς μας, υπό τη διεύθυνση του κ. Αντ. Μαθιουδάκη, Καθηγητού της Σχολής.

Δημοσιεύτηκε: 07 Απρίλιος 2024