Η δόξα του Βυζαντίου επιστρέφει στο ταπεινό Λουσούδι κάτω από την κορυφή του Κόφινα 2013

Η δόξα του Βυζαντίου επιστρέφει στο ταπεινό Λουσούδι κάτω από την κορυφή του Κόφινα

Οι ανασκαφές του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με την διεύθυνση του ομότιμου καθηγητή αρχαιολογίας κ. Αθαν. Παλιούρα, διεξάγονται στη θέση Λουσούδι των Καπετανιανών, σε υψόμετρο 800μ. κάτω από τον δυτικό ίσκιο του Κόφινα, της υψηλότερης κορυφής των Αστερουσίων, όπου ευρίσκεται το Ι. Μετόχιο των Τριών Ιεραρχών της Ι. Μονής Κουδουμά.
Ως τώρα εκεί σωζόταν ημιερειπωμένος ο ναός των Τριών Ιεραρχών ως καθολικό του Μοναστηριού, που ίδρυσε ο λόγιος μοναχός και αριστοτελικός σχολιαστής Ιωσήφ Φιλάγρης, στα μέσα του 14ου αι.
Όπως είναι γνωστό ο Φιλάγρης δραστηριοποιήθηκε στη Νότια Κεντρική Κρήτη, όπου υπήρχε η Ερημούπολις, με πληθώρα μονυδρίων, ασκηταριών και σπηλαίων των ερημιτών, που συνέχιζαν τη μακραίωνη πορεία της μοναστικής πολιτείας, που ξεκίνησε από το Αγιοφάραγγο με μαθητές του Μεγάλου Αντωνίου, καθώς ο μοναχισμός εισήχθη στην Κρήτη από τις Λαύρες της Αιγύπτου.
Ο Ιωσήφ Φιλάγρης, επειδή είχε να αντιμετωπίσει την απαγόρευση της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας από τους Βενετούς κατακτητές και την καταπίεση της προπαγάνδας των ρωμαιοκαθολικών της Κρήτης, βρήκε πρόσφορο έδαφος στον απομακρυσμένο χώρο του Κόφινα όπου έστησε το Μοναστήρι του και με τους φοιτητές του, στους οποίους δίδασκε ελληνική φιλολογία, Πατέρες της Εκκλησίας, Μαθηματικά και Ιατρική ανέπτυξε σε τρία σημεία τη δράση του:
α. Διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας σε υψηλό επίπεδο.
β. Αντιρρητική Θεολογία, όπου μαζί με τους σύγχρονούς του σπουδαίους θεολόγους Ιωσήφ Βρυέννιο και Νείλο Δαμιλά ανασκεύαζαν τις κακοδοξίες των καθολικών.
γ. Αντέγραφε κώδικες με πατερικά κείμενα, αλλά και με έργα του Αριστοτέλη, το έργο του οποίου βρισκόταν σε διωγμό από την καθολική Εκκλησία. Σώζονται έργα του Αριστοτέλη που εγράφησαν «διά χειρός Ἰωσήφ Φιλάγρη, μοναχοῦ τοῦ Κρητός καί τῶν αὐτοῦ φοιτητῶν ἐν τῇ μονῇ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, κάτωθι Κωφηνίου Ὄρους εἰς θέσιν Λουσούδι», στο Λονδίνο, στο Παρίσι, στη Ρώμη, στο Βουκουρέστι, στο Άγιον Όρος κλπ.
Η ανασκαφή, κάτω από δυσμενείς καιρικές συνθήκες, ευτύχησε να αποκαλύψει ως σήμερα, σειρά κελλιών, το μαγκιπείον (κουζίνα), την Τράπεζα, αποθηκευτικούς χώρους, το Αρχονταρίκι και το σημαντικότερο όλων: το Scriptorium, δηλαδή το βιβλιογραφικό εργαστήριο, όπου ο Φιλάγρης και οι φοιτητές του αντέγραφαν τα χειρόγραφα, έργα των Πατέρων και ιδιαίτερα έργα του Αριστοτέλη, τον οποίο μάλιστα ο ίδιος ο Φιλάγρης σχολίαζε.
Πιστεύουμε ότι στην έρευνα της χειρόγραφης παράδοσης είναι το πρώτο βιβλιογραφικό εργαστήριο που αποκαλύπτεται σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, ανακάλυψη που εκτινάσσει στα ύψη την ουσιαστική έρευνα της ιστορίας της Κρήτης στον επιστημονικό τομέα της βυζαντινής περιόδου.
Την ανασκαφή στηρίζουν με όλες τους τις δυνάμεις ο Σεβ. Μητροπολίτης Γορτύνης και Αρκαδίας κ. Μακάριος και ο επιστημονικός και πνευματικός κόσμος, ενώ το Υπουργείο Πολιτισμού έδωσε τις απαιτούμενες εγκρίσεις. Η χρηματοδότηση των ανασκαφών γίνεται από την Ι. Μονή Κουδουμά, μετά από πρωτοβουλία του Ηγουμένου αυτής Πανοσιολ. Αρχιμ. Μακαρίου Σπυριδάκη και της αδελφότητας της εν λόγω Ι. Μονής. Η ανασκαφή συνεχίζεται.

24- 9- 2013