“Ο Ορθόδοξος κλήρος της Γερμανίας”. του Πανοσιολ. Αρχιμ. Συμεών Αυγουστάκη. (2009)

Ο Ορθόδοξος κλήρος της Γερμανίας

Το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο, βλέποντας από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 τις πρώτες μάζες Ελλήνων να μεταναστεύουν στην ισχυρή οικονομικά χώρα της Γερμανίας για ένα καλύτερο μέλλον, και με την άπειρη αγάπη που το διακατέχει για το χριστεπώνυμο πλήρωμά του, αποφασίζει δια μέσου του Πατριαρχικού και Συνοδικού Τόμου του 1963 να ιδρύσει την «Ιεράν Μητρόπολιν Γερμανίας και Εξαρχία Κεντρώας Ευρώπης», με έδρα της Μητροπόλεως τη Βόννη και με πρώτο μητροπολίτη τον Πολύευκτο Φινφίνη (1964-1968), επί πατριαρχίας του μακαριστού Οικουμενικού Πατριάρχου κυρού Αθηναγόρα, αποσπώντας την από την Ιερά Αρχιεπισκοπή Θυάτειρων, όπου ανήκε μέχρι τότε.

Στην αρχή υπήρξαν πάρα πολλές δυσκολίες, ο λιγοστός κλήρος εκτός εξαιρέσεων δεν είχε τη δυνατότητα να ομιλεί τη γερμανική γλώσσα, που ήταν απαραίτητη για την οργάνωση των πρώτων ενοριών, οι σχέσεις μεταξύ των άλλων εκκλησιών, της Ρωμαιοκαθολικής και της Ευαγγελικής, ήταν εντελώς ανύπαρκτες, η έλλειψη ορθόδοξων ναών ανάγκαζε τους ιερείς να τελούν πολλές φορές τις ιερές ακολουθίες και τα ιερά μυστήρια σε ιδιωτικούς χώρους, να διανύουν καθημερινά μεγάλες χιλιομετρικές αποστάσεις για να μπορέσουν να έρθουν σε επαφή και να διαποιμάνουν τον Έλληνα μετανάστη. Οι συνθήκες της διακονίας ήταν πάρα πολύ δύσκολες, αλλά οι ιερείς μας αντλούσαν δύναμη από τον Ένα και Τριαδικό Θεό και από τον λαό του Θεού, που περίμενε τη στιγμή να έρθει σε επικοινωνία με τον ιερέα του, για να αφήσει κάπου τα προβλήματά του αλλά για να πάρει και ο ιερέας με τη σειρά του δύναμη να συνεχίσει το δύσκολο αγώνα του.

Με την πάροδο του χρόνου αυτές οι πρωτόγονες συνθήκες διακονίας άρχισαν σιγά-σιγά να εξαλείφονται. Τη δεκαετία του ‘70 παρατηρούμε να αρχίζει μία πρόοδος στην οργάνωση της ελληνορθόδοξης εκκλησίας της Γερμανίας, επί αρχιερατείας Ειρηναίου Γαλανάκη (1971-1980) και μετέπειτα Μητροπολίτη Κισσάμου και Σελίνου, συντάχτηκε το1972 ο Καταστατικός Χάρτης της Ιεράς Μητροπόλεως Γερμανίας, και άρχισε από το 1974 να αναγνωρίζεται  στα διάφορα ομοσπονδιακά κρατίδια της Γερμανίας ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και ως η τρίτη κατά σειρά εκκλησία μετά την Ρωμαιοκαθολική και την Ευαγγελική. Ο κλήρος μας γνωρίζει πλέον τη γερμανική γλώσσα και πάρα πολλοί λαμβάνουν ανώτατη εκπαίδευση από τα γερμανικά πανεπιστήμια, ενώ αρχίζει να υπάρχει μια υγιής επικοινωνία με τις άλλες Εκκλησίες που υπάρχουν στην Γερμανία. Με τα εφόδια αυτά αρχίζει η ορθόδοξη ναοδομία στις μεγάλες γερμανικές πόλεις. Ο πρώτος ναός που οικοδομήθηκε είναι ο ιερός ναός Αναλήψεως του Σωτήρος στο Βερολίνο το 1977 από τον νυν Μητροπολίτη Γερμανίας κ. Αυγουστίνο, ως βοηθός Επίσκοπος Ελαίας, ενώ το 1978 αποπερατώθηκαν το Μητροπολιτικό Κέντρο και ο Καθεδρικός Ναός της Αγίας Τριάδος στη Βόννη.

Από το 1980 έως σήμερα έχουμε ως ποιμενάρχη στο πηδάλιο της Μητροπόλεως Γερμανίας τον κ. Αυγουστίνο Λαμπαρδάκη. Επί των ημερών του παρατηρούμε τη δημιουργία πλήθους ενοριών, την ανεύρεση ιερέων με όρεξη για διακονία από την Ελλάδα, όπως και χειροτονίες ιερέων από νέους δεύτερης γενιάς μεταναστών. Ο Μητροπολίτης αισθάνεται την ανάγκη της υπάρξεως ναών με χώρους, όπου μπορούν να βρίσκονται οι Έλληνες για να μπορούν να επικοινωνούν και να αναπολούν την πατρίδα Ελλάδα. Χωρίς να υπάρχουν οικονομικά αποθέματα και χωρίς οικονομική ενίσχυση από την Ελλάδα, με μόνη την βοήθεια του Θεού, και με τη συνδρομή του ξενιτεμένου Έλληνα, άρχισε η ανέγερση ναών, ομοίως και η αγορά έτοιμων ναών από την Ευαγγελική ή Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και εν συνεχεία η μετατροπή αυτών σε ορθόδοξους ναούς. Πολλές φορές λαμβάνει χώρα και δωρεάν παραχώρηση ναών από τις άλλες Εκκλησίες, για τον λόγο ότι δεν δύνανται πλέον αυτές να τους συντηρούν λόγω ελλείψεως εκκλησιάσματος. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γερμανίας κ. Αυγουστίνος παρομοιάζει πολύ συχνά αυτά τα εκκλησιαστικά οικοδομήματα: «μια μικρή ελληνική πατρίδα». Σήμερα αριθμούνται στη Γερμανία 55 ναοί, οι περισσότεροι από τους οποίους διαθέτουν και πνευματικό κέντρο.

Εκτός των ναών που ανήκουν εξ’ ολοκλήρου στην ελληνορθόδοξη μητρόπολη, μας δίνεται η δυνατότητα να τελούμε τα ιερά μυστήρια σε ναούς που μας παρέχονται μόνο για τη λειτουργική μας χρήση από την καθολική και την ευαγγελική εκκλησία. Ο πιστός λαός της Διασποράς, προκειμένου να γίνεται μέτοχος της Θείας Χάριτος, μετατρέπει αυτούς τους ετερόδοξους ναούς, με φορητά τέμπλα, εικονοστάσια, μανουάλια, αναλόγια και με Ιερά Σκεύη που μεταφέρει μαζί του ο ιερέας, σε ναούς που μοιάζουν με ορθόδοξους, και με την χάρη των μυστηρίων που τελούνται κατά τη στιγμή αυτή, οι ναοί αυτοί έχουν τη χάρη του ορθοδόξου, και γίνονται κλίμαξ μεταξύ ουρανού και γης. Δίδεται αυτή η δυνατότητα σε 92 πόλεις ή χωριά να τελούνται τα άχραντα μυστήρια μέσα σε ετερόδοξους ναούς.

Σήμερα στη Μητρόπολη Γερμανίας διακονούν τρείς βοηθοί Επίσκοποι και 70 Ιερείς σε 50 ενορίες περίπου διασκορπισμένες σε ολόκληρη τη Γερμανία. Ο Κλήρος της Ιεράς Μητροπόλεως Γερμανίας είναι κλήρος όλων των ηλικιών, γλωσσομαθείς και με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, για να μπορεί να ανταπεξέλθει στα ποιμαντικά του καθήκοντα.

Οι απαιτήσεις από έναν κληρικό στη Γερμανία είναι πολύ μεγάλες. Οι εκτάσεις των ενοριών είναι στις περισσότερες περιπτώσεις πάρα πολύ μεγάλες, για τον λόγο ότι οι πιστοί είναι διασκορπισμένοι, δεν κατοικούν μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά πολλές φορές και σε απομακρυσμένα και δύσβατα χωριά. Οι ιερείς με αγάπη και με πλήρη αφιέρωση στο Θεό και στον άνθρωπο διανύουν καθημερινά μεγάλες χιλιομετρικές αποστάσεις, για να έρχονται σε επικοινωνία με τον σύγχρονο άνθρωπο και για να τον διαποιμαίνουν. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γερμανίας κ. Αυγουστίνος στο ετήσιο ιερατικό συνέδριο του 2008, απεκάλεσε τους ιερείς της Μητροπόλεως Γερμανίας «Ήρωες», αναγνωρίζοντας έτσι τη δύσκολη αποστολή τους στη Γερμανία.

Η λειτουργική γλώσσα είναι η ελληνική. Μέχρι στιγμής οι Έλληνες της Διασποράς δεν έχουν ιδιαίτερα πρόβλημα στο να κατανοήσουν και να μιλήσουν την ελληνική. Στο μέλλον που θα έχουμε Έλληνες τρίτης και τέταρτης γενιάς ενδεχομένως θα δημιουργηθούν προβλήματα στην κατανόηση της γλώσσας. Σε πάρα πολλές ενορίες, τελείται πολλές φορές και δεύτερη Θεία Λειτουργία την Κυριακή στην γερμανική γλώσσα, για να μπορούν να την κατανοήσουν οι Γερμανοί Ορθόδοξοι, αλλά και πολλοί Έλληνες που δεν είχαν την δυνατότητα να μάθουν επαρκώς την ελληνική.

Σήμερα στη Γερμανία απαριθμούνται 1.000.000 Χριστιανοί Ορθόδοξοι, εκ των οποίων 320.000 είναι Έλληνες Ορθόδοξοι, και οι υπόλοιποι από τις άλλες ορθόδοξες χώρες της Ανατολής, (π.χ. Ρωσία, Σερβία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Συρία, Γεωργία). Για τη διαποίμανση αυτών των πιστών έχει μεριμνήσει η αντίστοιχη «εθνική Εκκλησία», έχουν δημιουργήσει εξαρχίες και επισκοπές. Όλοι οι ορθόδοξοι επίσκοποι έχουν συγκροτήσει την Επιτροπή της Ορθοδόξου Εκκλησίας στη Γερμανία (KOKiD), με απώτερο σκοπό να εκπροσωπείται η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Γερμανική κοινωνία. Σ’ αυτή συμμετέχουν όλοι οι κανονικοί επίσκοποι των ομόδοξων Εκκλησιών της Γερμανίας, με πρόεδρο της επιτροπής τον εκάστοτε Μητροπολίτη Γερμανίας και Έξαρχο Κεντρώας Ευρώπης, για το λόγο ότι είναι Μητροπολίτης του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Από το 1964 που υπάρχει η Μητρόπολις Γερμανίας και Εξαρχία Κεντρώας Ευρώπης παίρνει ενέργεια καθημερινώς και δύναμη να συνεχίσει την πορεία και τον αγώνα της από το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γερμανίας κ. Αυγουστίνος δηλώνει με έμφαση πολλές φορές ότι «εάν σβήσει η κανδήλα του Φαναρίου, τότε θα έχουμε σ’ όλη την Ορθοδοξία ανά τον κόσμο πολλά σχίσματα».

(Δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό «Εφημέριος»)

† Αρχιμ. Συμεών Αυγουστάκης