Eορτή Αγ. Δέκα, 23-12-2005.

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣΙΟΛ. ΑΡΧΙΜ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΠΡΩΤΟΣΥΓΚΕΛΛΟΥ Ι. Μ. ΓΟΡΤΥΝΗΣ & ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΝ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΩΝ ΑΓ. ΔΕΚΑ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΤΩΝ ΕΝ ΚΡΗΤΗ ΕΝ ΤΩ ΠΑΝΗΓΥΡΙΖΟΝΤΙ Ι. ΝΑΩ ΤΗΣ ΟΜΩΝΥΜΟΥ ΕΝΟΡΙΑΣ (23-12-2005)

Σεβασμιώτατατοι και Θεοφιλέστατε, άγιοι Αρχιερείς, Αδελφοί Συμπρεσβύτεροι, Ευλαβέστατοι Διάκονοι, Εντιμώτατοι Άρχοντες, Λαέ του Θεού φιλάγιε.

Σε δύο μέρες θα εορτάσουμε το άσύλληπτο μυστήριο της κατά Σάρκα Γεννήσεως Χριστού του Θεού μας. Την είσοδο του Θεού στην ανθρώπινη ιστορία ως Θεανθρώπου. Γίνεται η επιβαιβαίωση των περί δημιουργίας αναφερομένων στην Παλαιά Διαθήκη. Πραγματώνεται η υπόσχεση του Θεού περί σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους. Επαληθεύονται κατά γράμμα οι προφητείες των θεοπνεύστων Προφητών. Ο κλειστός Παράδεισος ανοίγει, για να μπορεί εφ΄ όσον το θέλει ο εξόριστος λόγω της αμαρτίας άνθρωπος, να μπει και να γίνει «οικήτοράς του, συμπολίτης των αγίων και οικείος του Θεού».

Αυτή τη θεομένη σάρκα Του θα  μας αφήσει ο Κύριος φεύγοντας «όπου ην το πρότερον», μέσα στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας καλώντας μας με το «λάβετε φάγετε» και «πίετε εξ αυτού  πάντες», βεβαιώνοντας μας ότι το Σώμα Του και το Αίμα Του «αληθώς εστί βρώσις και αληθώς εστί πόσις» και προειδοποιώντας μας ότι, «εάν μη φάγητε την σάρκα του υιού του ανθρώπου και πίητε αυτού το αίμα, ουκ έχετε ζωήν εν εαυτοίς».

Μυστήριο ασύλληπτο η ενσάρκωση του Θεού. Μυστήριο ασύλληπτο η μετουσίωση του άρτου και του οίνου σε Σώμα και Αίμα Χριστοῦ. Μυστήριο ασύλληπτο η θέωση του ανθρώπου. Και όλα μέσα στο ασύλληπτο Μυστήριο πού λέγεται Εκκλησία, διότι είναι ο Ίδιος «ο Χριστός παρατεινόμενος εις τους αιώνας», κατά τη γνωστή θεολογική έκφραση.

Το μέγα σφάλμα των ανά τους αιώνας χριστιανών και ιδιαίτερα του καιρού μας , σφάλμα που έχει τελικά κόστος σωτηριολογικό, είναι το να βλέπουμε μόνο το ανθρώπινο στοιχείο της Εκκλησίας και όχι και το θείο, το άγιο, το άσπιλο, το άμωμο, το μυστηριακό, το σωστικό.

Δε βάζουμε «τον καλό λογισμό», όπως θα έλεγε ο σύγχρονος μας άγιος Γέροντας Παϊσιος. Αν βάζαμε τον καλό λογισμό, θα ξεχωρίζαμε δίχως δυσκολία τα πράγματα. Από τη μια θα βλέπαμε την αδιάκοπη ευεργετική παρουσία και πρόνοια του Θεού μέσα στη ζωή της Εκκλησίας να «συμπληρώνει τα ελλείποντα και να θεραπεύει τα ασθενή», να παρέχει τη Χάρη δια των αγίων Μυστηρίων, να γίνονται θαύματα, να αναδεικνύει και να δοξάζει Αγίους και σήμερα, Αγίους που τους γνωρίσαμε, Αγίους τους οποίους «εωράκαμεν τοις οφθαλμοίς ημών, εθεασάμεθα και αι χείρες ημών εψηλάφησαν». Δεν θα προτάσσαμε ιδιοτελώς τα δικά μας κριτήρια τα ελλειπή και εν πολλοίς νοσηρά, μπροστά απο τα κριτήρια εκείνων που έχουν την ποιμαντική ευθύνη και παρέλαβαν δια της αποστολικής διαδοχής την υπόσχεση του Χριστού ζώσαν, οτι «μεθ΄υμών ειμί πάσας τάς ημέρας εώς τής συντελείας τού αιώνος».

Από την άλλη, παρατηρώντας τις ανθρώπινες αδυναμίες και πτώσεις, ο καλός λογισμός θα μας έλεγε ότι το έλεος του Θεού είναι αστήρευτο και πλούσιο για όλους τους ανθρώπους, διότι «πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι» όπως είπε ο Ίδιος και μας παρουσιάζει ως παράδειγμα το γεγονός οτι «τον ήλιον ανατέλει επι πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επι δικαίους και αδίκους». Ο καλός λογισμός θα μας έλεγε, ότι δε γνωρίζουμε την προσωπική εσωτερική συντριβή του καθενός πεπτωκότος, ούτε τα κρυφά δάκρυα της μετανοίας του. Θα πήγαινε ο νους μας στο ληστή που έγινε πρώτος και παντοντινός κάτοικος του Παραδείσου, στον Πρωτοκορυφαίο Πέτρο που για την άρνησή του «έκλαυσε πικρώς» και αποκαταστάθηκε στο αποστολικό αξίωμα, στον άλλο Πρωτοκορυφαίο Παύλο, που από διώκτης δια της μετανοίας έγινε «σκεύος εκλογής» και «Απόστολος των εθνών» και τόσα άλλα αναρίθμητα παραδείγματα μέσα από τα Συναξάρια. Έτσι, θα οδηγούμαστε στην ευλογημένη αυτομεμψία και θα ήταν εύκολη η τήρηση της εντολής «μη κρίνετε».

Αδελφοί μου, η αγία μας Εκκλησία μέσα στο λειτουργικό της χρόνο, δια του καθημερινού εορτολογίου που είναι τόσο πλούσιο, μα ιδιαίτερα με τις μεγάλες εορτές, Δεσποτικές και Θεομητορικές, μας παρέχει συνεχείς τις κλήσεις και αναφορές για να εκκλησιάζουμε τη ζωή μας. Ο προφορικός θείος λόγος δεν ακούεται μόνο μέσα στους Ναούς, αλλά πλούσιος επί πάντων των θεμάτων, φθάνει μέσω του ραδιοφωνικού σταθμού της Εκκλησίας στο κάθε σπίτι, στο κατάστημα, στο χωράφι, στο αυτοκίνητο. Ο γραπτός λόγος μέσα από ένα πλήθος εκδόσεων για όλα τα θέματα, τις ηλικίες και κάθε μορφωτικό επίπεδο, διατίθεται από τα βιβλιοπωλεία των κατά τόπους Ι. Μητροπόλεων. Η φιλανθρωπική διακονία μέσω εκκλησιαστικών ιδρυμάτων και μεμονομένως, είναι διαρκής. Τι μένει;  Η προσωπική ανταπόκριση. Αν δεν υπάρχει αυτή η μετά πόθου ανταπόκριση, θα έχει για τον κάθε αμελή ο Απόστολος Παύλος να επαναλαύει τη σκληρή αλήθεια «εάν πάσα παράβασις και παρακοή έλαβεν ένδικον μισθαποδοσίαν, πως ημείς εκφευξώμεθα τηλικαύτης αμελήσαντες σωτηρίας;». Ποιά δικαιολογία θα μπορούμε να προβάλλουμε στον «δι΄ημάς τους ανθρώπους και δια την ημετέραν σωτηρίαν» σαρκωθέντα, και ασφαλέστατα κάποια στιγμή  Κριτή μας Θεό, όταν είχαμε όλες τις προυποθέσεις, για αρχή και συνεχή στηρίγματα μιας εν Χριστώ ζωής;

Οι Άγιοι Δέκα Μάρτυρες πού σήμερα τιμούμε στον τόπο μάλιστα της αθλήσεώς τους, είχαν αυτές τις προυποθέσεις; Καιρός σκληρών διωγμών ήταν. Τα μέλη της Εκκλησίας σ΄όλο το νησί ήταν μιά μικρή μειοψηφεία μέσα σε κατείδωλες μικρές και μεγάλες κοινωνίες. Πού άνεση τότε ως προς τη λατρεία; Πού βιβλία; Πού λόγος Θεού ελεύθερος και πολύς; Πού άλλα παραδείγματα Αγίων του τόπου ή Συναξάρια άλλων Αγίων άλλων τόπων, για άντληση δυνάμεως και στηριγμό; Κι΄όμως απέδειξαν πως είχαν θερμουργό πίστη, την οποία ευθαρσώς ομολόγησαν ενώπιον τυράννων και γνωρίζοντας τι τους ανέμενε. Αξιώθηκαν, να δανιστεί το στόμα τους ο Χριστός την ώρα του μαρτυρίου όπως είχε ζητήσει απ΄όλους τους μελλοντικούς Μάρτυρες, δηλαδή το, «μη προμελετάν απολογηθήναι, εγώ γαρ δώσω υμίν στόμα και σοφίαν η ου δυνείσονται αντιπείν ουδέ αντιστήναι πάντες οι αντικείμενοι υμίν».

Αλλά δεν είχαν μόνο πίστη. Ήταν κάτοχοι της ευαγγελικής αρετής. Ήταν Άγιος στη ζωή του ο καθένας και στον τόπο που ζούσε, αφού προέρχονταν από διάφορα μέρη της Κρήτης. Δικάστηκαν και μαρτύρησαν εδώ στη Γόρτυνα, επειδή εδώ ήταν η κεντρική Ρωμαϊκή διοίκηση της Κρήτης και της Κυρηναϊκής. Εδώ την ώρα της ομολογίας της πίστεως και του μαρτυρίου ενώθηκαν και αδελφικά εν Χριστώ, με κατάληξη να ενωθεί και αυτό το αίμα τους, διδάσκοντάς μας και την Αγία ενότητα εν ονόματι του Χριστού.

Σε ένα εγκωμιαστικό του λόγο ο κορυφαίος των Αγίων Επισκόπων της Κρήτης Ανδρέας ο Ύμνογράφος θα έλεγε: «Οι μάρτυρες προέρχονταν από διαφορετικές πόλεις, αλλά όλοι σε μια πατρίδα πολιτογραφήθηκαν, στην επουράνια πόλη γιατί εκεί ήταν γι΄ αυτούς η πατρίδα. Ήταν Δέκα, αλλά στην πραγματικότητα αποτελούσαν έναν και απάρτιζαν τον τέλειο αριθμό, ήταν όμιλος άγιος, σύνολο ιερό, άνθρωποι αγιασμένοι, άνδρες που ζούσαν την ίδια ζωή και που επάνω τους εικόνιζαν το κάλλος της αρετής, ισότιμοι ως προς την αξία, με τον ίδιο ζήλο στη διάθεση, με την ίδια ανδρεία και στάση απέναντι στους τυράννους, οπλισμένοι με την πανοπλία της πίστεως, χωρίς να έχουν τίποτε το κοσμικό επάνω τους, άνθρωποι που πρόσφεραν τα πάντα στο Θεό, τους εαυτούς και τα σώματα και όσα οδηγούν στην ουράνια κατάσταση» Και συνεχίζει ο Άγιος Ανδρέας: «Μονάχα αυτοί εκείνο τον καιρό, μονάχα αυτοί σε όλη τους την πατρίδα ασκήθηκαν στους κόπους της αρετής και όλοι γι΄ αυτούς μιλούσαν, γιατί ήταν σταθεροί και ισχυρότεροι από το διαμάντι, έχοντας γυμνασμένα τα αισθητήρια της ψυχής σε κάθε είδος αρετής, ώστε να ξεχωρίζουν το καλό από το κακό. Και γιατί πρέπει να απορεί κανείς, εάν όταν επρόκειτο με την θέλησή τους να βαδίσουν στην άθληση καταπολέμησαν εκ των προτέρων τα πάθη της σάρκας και παρατάχθηκαν από πριν εναντίον των δαιμόνων, που κρυφά σκέφτονταν το κακό μας; Αναδείχτηκαν ανώτεροι από αυτούς και τους νίκησαν στη δυσκοπολέμητη μάχη, που προηγουμένως τυραννούσε το φυσικό νόμο. Έτσι οι οπλίτες της ευσεβείας προετοιμάστηκαν για τη μεγάλη Χριστιανική μάχη…….»

Οι Άγιοι Δέκα ως Πρωτομάρτυρες της Κρήτης, έγιναν η απαρχή πολλών Μαρτύρων γνωστών και αγνώστων, μέχρι και τον τελευταίο Νεομάρτυρα.

Με τα λείψανά τους καθιερώθηκαν τους πρώτους αιώνες, ως την Αραβοκρατία που χάθηκαν, οι Ναοί της μεγαλονήσου πατρίδος μας. Θεμελίωσαν με το αίμα τους και αγίασαν την πρώτη έδρα της Εκκλησίας της Κρήτης, μετά τον άγιο βηματισμό της παρουσίας των Αποστόλων Παύλου και Τίτου.

Προστάτευσαν την Κρήτη από τις αιρέσεις, όπως μαρτυρεί επίσημα η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας της Κρήτης το έτος 457 σε επιστολή της προς τον Αυτοκράτορα Λέοντα τον Α΄.

Παραμύθησαν στα χρόνια των βαρβαρικών επιδρομών και κατακτήσεων των αλλοθρήσκων και ετεροδόξων, τον πολύπαθο λαό και μπόρεσε να κρατήσει την πίστη του.

Με τα θαύματά τους ανακούφισαν τον ανθρώπινο πόνο και συνεχίζουν να θαυματουργούν.

Με την αποκάλυψη των αρχικών τάφων τους στη θέση της «Αγίας Λίμνης» στις αρχές του 20ου αιώνα, επανήλθαν ως έπρεπε στο προσκήνιο της των πιστών ευλαβείας και σηματοδότησαν και πάλι την ιερότητα του τόπου τούτου. Ήταν οι τάφοι, που επί 62 χρόνια φύλαξαν αδιάφθορα και τα δέκα σώματα των Αγίων, από τους οποίους τάφους ο Άγιος Παύλος Επίσκοπος Γορτύνης ο θαυματουργός, όπως τον αποκαλούν τα αρχαία περί των Αγίων Μαρτύρων μας κείμενα, έκαμε την ανακομιδή το 312 κατόπιν προσωπικής αδείας του Μεγάλου Κωνσταντίνου, τον οποίο επισκέφθηκε τη Ρώμη για το σκοπό αυτό. Δράττομαι της ευκαιρίας να αναφέρω, ότι τα πολλά θαύματα που τέλεσε στη Ρώμη και οι θεραπείες των δαιμονισμένων μόλις πάτησε το πόδι του σ΄ αυτήν, ενώ τα δαιμόνια τρομαγμένα ομολογούσαν την παρουσία του και την φυγή τους εξ΄ αιτίας της παρουσίας του στην πόλη και μόνο, συγκίνησαν τον Ισαπόστολο Άγιο Κωνσταντίνο (Τη χρονιά μάλιστα εκείνη είχε δει τον Τίμιο Σταυρό με το «εν τούτω νίκα») στερεώθηκε η πίστη του, έδωσε πρόθυμα και επίσημα την άδεια της ανακομιδής και του έδωσε άφθονα χρήματα τα οποία και προφανώς χρησιμοποίησε για να κατασκευασθούν οι πολύτιμες λάρνακες και ο χώρος όπου εναπέθεσε τα σκηνώματα των Αγίων στο κοιμητήριο της Γόρτυνας. Καιρός, να λάβει και ο Άγιος Παύλος τη θέση που του ανήκει στο Κρητικό Αγιολόγιο.

Σεβασμιώτατε Ποιμενάρχα μας κ. κ. Μακάριε.

Σήμερα λειτουργείτε πρώτη φορά ως Ποιμενάρχης της Αποστολικής Μητροπόλεως Γορτύνης στο Ναό των Αγίων Δέκα Μαρτύρων. Κάτω από τα θεμέλια του Ναού αυτού, θα είναι ακόμη ανάμεικτες με το χώμα κάποιες σταγόνες του μαρτυρικού τους αίματος. Αντλείστε από αυτές δύναμη, όπως οι εκ των προκατόχων Σας Άγιοι, για να ποιμάνετε την αγιοτόκο Μεσαρά η οποία τρέφει στο πρόσωπό Σας χρηστές ελπίδες. Τα πρώτα δείγματα γραφής, αποτελούν τη χαροποιό εγγύηση. Μέσα, λοιπόν, στο πρόγραμμα της αρχιερατικής Σας προνοίας, περιμένει να ενταχθεί και το προσκύνημα των μαρτυρικών τάφων. Δώστε μας επίσης τη χαρά του χρόνου τέτοια μέρα και κατόπιν ενεργειών Σας, να μεταφερθούν προς προσκύνηση από το Άγιο Όρος όπου τα εντοπίσαμε, Λείψανα των Αγίων μας, ώστε να έχουμε και τη σωματική παρουσία τους και να ζήσουμε ό,τι ζούσαν οι πιστοί της Κρήτης όταν τα προσκυνούσαν ερχόμενοι στη Γόρτυνα, η όταν τα προσκυνούσαν καθώς ο Άγιος Ανδρέας τα περιέφερε κατά τις ποιμαντικές περιοδείες του, όπως γράφει ο ίδιος. Τόση ευλάβεια έτρεφε στους Αγίους Δέκα Μάρτυρες, και τόσο τιμούσε τα Λείψανά τους, που ακόμη και στα ταξίδια του προς την Κωνσταντινούπολη με την οποία συνδεόνταν από Πρεσβύτερος, και στην οποία πήγαινε για εκκλησιαστικές υποθέσεις ως Αρχιεπίσκοπος Κρήτης, έφερε πάντοτε μαζί του λειψανοθήκες με τα μαρτυρικά αυτά λείψανα για να αισθάνεται ασφάλεια. Ταπεινώς φρονούμε, ότι αυτό που αναφέρει ο Συναξαριστής, ότι δηλαδή η Σύναξις των Αγίων Δέκα ετελείτο στο Ναό του «Αγίου Στεφάνου εν τοις Πλακιδίοις» Κωνσταντινουπόλεως, Ναό που είχε κτίσει τον 5ο αιώνα η Αυτοκράτειρα Πουλχερία στο ανάκτορο της Δάφνης όπου εφυλάσσοντο και τα λείψανα του Πρωτομάρτυρος, θα είχε ως αφορμή την εναπόθεση σ΄ αυτό το Ναό, Λειψάνων των Αγίων μας. Τούτο υπήρξε ένας επί πλέον σύνδεσμος ιερός, αγιολογικός της θυγατρός Εκκλησίας Κρήτης, με την Μητέρα Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως.

Οι ευχές, μας λοιπόν, Σεβασμιώτατε Σας συνοδεύουν και οι προσευχές μας σήμερα προς τους Αγίους μας ας είναι αφιερωμένες για Σας.

Ευχηθείτε παρακαλούμε και Εσείς. Συνευχηθείτε με τους συλλειτουργούς σας Αγίους Αρχιερείς, να δώσει «ο δι΄ ημάς νηπιάσας Θεός», να ζήσουμε μια «κατ΄ επίγνωσιν»εν Χριστώ ζωή, και ακόμα να αποκτήσουμε την επίγνωση της μεγάλης πνευματικής μας κληρονομιάς.-

Από την Ι. Πανήγυρη των Αγ. Δέκα Μαρτύρων του έτους 2005