Ομιλία του Πανοσιολ. Αρχιμ. Χρυσοστόμου Παπαδάκη, Πρωτοσυγκέλλου, κατά την Ενθρόνιση του Σεβ. Μητροπολίτου Γορτύνης και Αρκαδίας κ. κ. Μακαρίου.
(20-7-2005)
-Μακαριώτατε, Πάπα και Πατριάρχα Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, κύριε κύριε Θεόδωρε.
-Σεβασμιώτατε εκπρόσωπε της Αυτού Θειοτάτης Παναγιότητος του Οικουμενικού ημών Πατριάρχου Κυρίου Κυρίου Βαρθολομαίου, Μητροπολίτα Φιλαδελφείας κύριε Μελίτων.
-Σεβασμιώτατε Αρχιεπίσκοπε Κρήτης κύριε κύριε Τιμόθεε.
-Σεβασμία των Ιεραρχών χορεία.
-Ευλαβέστατοι Κληρικοί, Οσιώτατοι Μοναχοί και Μοναχές.
-Κύριε Υπουργέ, κύριε Γενικέ Περιφέρειας Κρήτης, κύριοι Βουλευτές, κύριε Νομάρχα, κύριοι Δήμαρχοι.
-Εντιμώτατοι εκπρόσωποι όλων των Αρχών και όλων των φορέων.
-Ευλογημένε λαέ του Θεού.
-Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Γορτύνης και Αρκαδίας και Ποιμενάρχα μας κ. κ. Μακάριε.
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός έγινε Σωτήρ του κόσμου ως Θεάνθρωπος. Και η Εκκλησία που ίδρυσε και έχει κεφαλή Εκείνον, αποτελεί τη σωστική κιβωτό της ανθρωπότητος, χαρακτηρίζεται δε ως θεανθρώπινος οργανισμός, επειδή συνυπάρχουν το θείο και το ανθρώπινο. Αυτό πραγματώνεται ως ύψιστη αποκεκαλυμμένη μυστηριακή αλήθεια και δωρεά, πάνω στην Αγία Τράπεζα, όπου προσφέρεται ο Χριστός, ως Θεάνθρωπος. Αυτή είναι η πηγή κάθε ευλογίας, αλλά και του φωτισμού για τις ενέργειες της Εκκλησίας, η οποία είναι η ταμειούχος της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος.
Προ του πάθους, ο Κύριος βεβαίωνε τους μαθητές Του, ότι θα ερχόταν ο «άλλος Παράκλητος», ο οποίος και θα οδηγούσε «εις πάσαν την αλήθειαν» αυτούς, και δι’ αυτών την «Αποστολικήν Εκκλησίαν».
Μία και μόνη είναι η προϋπόθεση, για να προσεγγίσει κανείς το Μέγα Μυστήριο που λέγεται Εκκλησία. Η Πίστη. Γι’ αυτό και οι Πατέρες ομοφώνως αποφαίνονται, «νους αρχόμενος τα θεία φιλοσοφείν, από της πίστεως άρχεται». Μα δεν νοείται πίστη προς το Χριστό, χωρίς πίστη στην Εκκλησία Του. Αυτό λέμε στο «Σύμβολο της Πίστεως», ότι δηλαδή πιστεύουμε στον Τριαδικό Θεό, και, «εις μίαν, αγίαν καθολικήν και αποστολικήν Εκκλησίαν». Η πίστη προς το Χριστό και η πίστη στην Εκκλησία Του, έχουν το ίδιο χαρακτηριστικό γνώρισμα δηλαδή την μετ’ ευλαβείας υπακοή.
Ο Χριστιανός λέγεται Χριστιανός, και ο Κληρικός λέγεται κληρικός ως μέλη της Εκκλησίας, ακόμη και άρρωστα μέλη που ελπίζουν στο έλεος του Θεού. Ο καθένας ως μέλος της Εκκλησίας, δεν μπορεί να είναι μετέωρος, πολύ δε περισσότερο αυτόνομος. Γι’ αυτό υπάρχει η ποιμαίνουσα Εκκλησία. Και ο Χριστός παραγγέλλει, «ο ακούων υμών εμού ακούει και ο αθετών υμάς εμέ αθετεί».
Αυτή η δοθείσα εξουσία έχει βέβαιη την εσχατολογική της προέκταση, αφού είναι θεία εξουσία «του δεσμείν και λύειν».
Αυτή είναι η βάση του εκκλησιαστικού φρονήματος το οποίο διασφαλίζει την εκκλησιαστική ενότητα, στην οποία το Πανάγιο Πνεύμα «πάντας εκάλεσε» την ημέρα της Πεντηκοστής.
Όποιος, λοιπόν, βλέπει μόνο την ανθρώπινη πλευρά της Εκκλησίας, φανερώνει έλλειμμα πίστεως και επομένως μένει στεγνός, άμοιρος και άγευστος της θείας πλευράς, η οποία μυστικώς και ανεξιχνιάστως ενεργεί τα προς το συμφέρον, δηλαδή αυτά που έχουν γνώμονα τη σωτηρία. «Τις έγνω νουν Κυρίου, ή τις σύμβουλος Αυτού εγένετο;»
Το Πανάγιο Πνεύμα ενεργεί μυστικώς, με πολλούς τρόπους και ανεξαρτήτως χρόνου. «Όπου θέλει πνεί» , φωτιστικώς ομιλεί στις καρδιές, πληροφορεί τις συνειδήσεις και τέλος αποφαίνεται αρμοδίως, κατά το πατερικόν «έδοξε τω Αγίω Πνεύματι και ημίν». Ο Θεός ομιλεί διά της Εκκλησίας Του. Και τότε εμείς, όχι απλώς δεχόμεθα, αλλά υποδεχόμεθα τα λαληθέντα. Και ομίλησε ο Θεός για το νέο Επίσκοπο της κατά Γόρτυναν Εκκλησίας, και είπε, Μακάριος.
Σεβασμιώτατε, έχετε τη μεγάλη τιμή, να ανεβαίνετε σήμερα τις βαθμίδες του Αποστολικού Θρόνου της Εκκλησίας της Κρήτης. Να ανεβαίνετε στο Θρόνο της Πρωτόθρονης Μητρόπολης. Εδώ ήλθε ο Παύλος δύο φορές. Ως δέσμιος την πρώτη, όταν το πλοίο προσορμίστηκε στους Καλούς Λιμένες και τη δεύτερη στη Γόρτυνα όταν εγκατέστησε τον Τίτο πρώτο Επίσκοπο Κρήτης.
Εδώ χύθηκε το αίμα των πρωτομαρτύρων της Κρήτης, Αγίων Δέκα. Αυτός είναι ο θρόνος του Ιερομάρτυρος Κυρίλλου, του Αγίου Μύρωνος, του θαυματουργού Ευμενίου, του Ευτυχίου, του Πέτρου, του Υμνογράφου Ανδρέου, των αγίων Αρχιεπισκόπων Ικονίου, Μαρτυρίου, Θεοδώρου, Βασιλείου και Ηλία που έλαβαν μέρος στις Οικουμενικές Συνόδους. Όλοι αυτοί οι Άγιοι προκάτοχοί Σας, θα ευλογούν την ποιμαντορία Σας.
Σήμερα καθ’ οδόν, καθώς κατεβαίνατε στην ευλογημένη Μεσαρά, σας καλωσόρισαν οι τρεις Άγιοι Νεομάρτυρες Απόστολος, Δημήτριος και Ζαχαρίας από τα Μούλια μέσα από τη λάρνακά τους. Σας καλωσόρισαν οι Άγιοι Δέκα από τον τόπο του μαρτυρίου τους και τους τάφους των. Από τα μέρη της ρίζας, Σας καλωσορίζει ο Όσιος Μεθόδιος της Νιβρύτου, από την Καλυβιανή ο Όσιος Χαράλαμπος ο συγχωριανός σας. Από τα Αστερούσια, τα στίφη των παλαιών Οσίων του Αγιοφάραγγου με πρώτους τον Όσιο Αρσένιο, το Γρηγόριο το Σιναίτη και το μαθητή του Γεράσιμο. Από την Οδηγήτρια οι Άγιοι Ευτυχιανοί. Από το Λιβυκό Πέλαγος οι Όσιοι κτήτορες του Κουδουμά Παρθένιος και Ευμένιος και μαζί με τους Οσίους αυτούς, ο εκ των συγγενών Σας Ιερομόναχος και ομώνυμός Σας Μακάριος Δουλουφάκης ο Κουδουμιανός, εις τιμήν και μνήμην του οποίου πήρατε αυτό το όνομα.
Σας καλοσωρίζουν ακόμη μέσα από τον κάμπο, οι νεοφανείς Νεομάρτυρες του Βαλή, ο Ιερομάρτυς Ισίδωρος και τα τέκνα του Γεώργιος και Ειρήνη.
Σας περιμένουν του τόπου τα ιερά προσκυνήματα να τα αξιοποιήσετε, με κορυφαίο και πρώτο τη τάξει των προσκυνημάτων της Κρήτης, το Αποστολικό προσκύνημα των Καλών Λιμένων.
Οι Μονές μας περιμένουν να συνεχισθεί η παράδοση των φιλομονάχων Επισκόπων.
Τα Ιδρύματα της Καλυβιανής περιμένουν το στοργικό πατέρα τους. Οι Ιερείς μας περιμένουν τον Επίσκοπο που θα τους αγκαλιάζει όλους με αγάπη. Έχετε από σήμερα στη διάθεσή Σας ένα ιερατικό δυναμικό με θέληση για δουλειά. Κληρικούς που θα συνεχίσουν να ζουν όσα έζησαν στο πρόσωπο του αμέσου προκατόχου Σας κυρού Κυρίλλου, δηλαδή την καλοσύνη, τη στοργή και την άνεση.
Σεβασμιώτατε,
Κάποτε με ξένισε ο λόγος ενός επιφανούς αγιορείτου Γέροντος που δίδασκε τους υποτακτικούς του λέγοντας, « καλύτερα να έχετε πείρα, παρά χάρη». Και εξηγούσε, «αν δεν έχετε πείρα, και χάρη να σας δώσει ο Θεός, θα τη χάσετε από την απειρία σας». Αυτά βέβαια τα έλεγε για τη μυστική προσωπική πνευματική ζωή. Αν όμως αυτό ισχύει στην πνευματική ζωή, πολύ περισσότερο ισχύει στα της Εκκλησίας πράγματα, αφού και αυτή η πνευματική ζωή, μόνο εντός της Εκκλησίας υπάρχει και δια της Εκκλησίας καταξιώνεται.
Αυτό πρακτικά σημαίνει, ότι ο Επίσκοπος ο οποίος «πηδαλιουχεί την της ευσεβείας ναύν», πρέπει εξ εμπειρίας να έχει ευστροφία, για την αποφυγή των σκοπέλων και την αντιμετώπιση των πονηρών και ιδιοτελών. Πρόνοια, για την πρόληψη πειρασμών. Ζήλο, απρόσβλητο από ακηδία. Σύνεση, για να μη γίνει ο ζήλος, «μη κατ’ επίγνωσιν». Καλοσύνη, ως συγκατάβαση στην ανθρώπινη αδυναμία. Αυστηρότητα, αλλ’ «εν πνεύματι πραότητος». Γνώση βαθειά των Ιερών Κανόνων και των Νόμων της Πολιτείας. Διάθεση προσφοράς, χωρίς ωράριο. Όταν αυτά και άλλα συνθέτουν τη συγκρότησή του, τότε είναι και λέγεται «δεξιός οιακοστρόφος».
Στη συνέχεια η Χάρις έρχεται και συμπληρώνει τα ανθρωπίνως ελλειπή, διορθώνει, επευλογεί, αυξάνει και έτσι προοδεύει «το του Θεού γεώργιον».
Λοιπόν, έχουμε την καρδιά μας αναπαυμένη, γιατί έχουμε τη σιγουριά, ότι ο Δεσπότης μας ήλθε πλήρης πείρας, την οποία δεν απόκτησε σε μικρή βάρκα δίπλα σε ασφαλείς ακτές, αλλά σε σκάφος μεγάλο που έπλεε σε βαθειά νερά, δηλαδή την πολυάνθρωπη και πολεύθυνη Αρχιεπισκοπή Κρήτης, με τις πολλές Ενορίες, Μονές και Ησυχαστήρια. Σε πόλη με τις πολλές Αρχές και εξουσίεςκαι κατά καιρούς διαφορετικές. Με τους πολλούς ανθρώπους, τα πολλά προβλήματα, με τα πολλά επικοινωνιακά μέσα, με τις καθημερινές απαιτήσεις και τις ανάγκες λεπτών ισορροπιών.
Όλα αυτά Σεβασμιώτατε, με επιτυχία τα παλέψατε ως Πρωτοσύγκελλος. Και οι μεν πολλές πικρίες, ως εκ της φύσεως του πολύπλευρου έργου, πέρασαν και ξεχάστηκαν. Έμεινε όμως η πολύτιμη πείρα ως απόσταγμα, το οποίο θα ευεργετήσει τη Μεσαρά.
Έπειτα ήλθε η εμπειρία της Αρχιερωσύνης που αποκτήσατε ως βοηθός Επίσκοπος του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Κρήτης κ. Τιμοθέου, παράλληλα δε ήλθε και η εμπειρία της λειτουργίας της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου από τη δύσκολη θέση του Αρχιγραμματέως. Την όλη πείρα Σας, πλαισιώνουν και τα χαρίσματά Σας, όπως η λειτουργική και μουσική Σας παιδεία και η θεολογική Σας κατάρτιση.
Πέραν αυτών, διακατεχόμεθα και από τη χαρά, ότι είσθε αφοσιωμένος στην Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία, το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο, και αυτό μέχρι σήμερα το έχετε αποδείξει αταλάντευτα. Έτσι, θα συνεχισθεί η παράδοση που άφησε στον τόπο ο αοίδιμος προκάτοχός Σας, διότι η μεγάλη του αγάπη, η ευαισθησία του και η αναπνοή του ήταν το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Με αυτές τις σκέψεις σεβασμού, αγάπης, τιμής και εμπιστοσύνης, Σας καμαρώνουμε σήμερα στο θρόνο, και Σας υποδεχόμεθα στον τόπο μας και στις καρδιές μας.
Ευχόμεθα, τα έτη Σας να είναι πολλά και καλλίκαρπα.
Ο Θεός να φυλάττει την υγεία Σας αδιάπτωτη.
Ευχόμεθα να ξεπεράσετε τις προσδοκίες μας.
Ως σύμβολο αγάπης και σεβασμού, ο ιερός Σας κλήρος, Σας προσφέρει αυτή την ποιμαντορική ράβδο «ως βακτηρία μας και επιστηριγμό μας». Εις πολλά έτη Δέσποτα, Άξιος.
ΑΡΧΙΜ. ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΘΡΟΝΟΥ
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
ΠΡΩΤΟΣΥΓΚΕΛΛΟΣ Ι. Μ. Γ. Α