Ιερά Μητρόπολις Γορτύνης και Αρκαδίας
Αντί εγκωμίου στον Άγιο Ανδρέα Αρχιεπίσκοπο
Κρήτης και Προστάτη της Ερεσού Λέσβου
Κάποτε γύρω στο 740 μ. Χ. ένα πλοίο που έτρεχε στα νερά του Αιγαίου περνώντας μέσα απ’ τα χίλια μύρια κύματα της ζωής και τας περιπετείας της Ιστορίας, ελλιμενίστηκε εδώ στην γη της Ερεσού, της Μεγαλωνύμου και Αγιοτόκου Νήσου της Λέσβου, μεταφέροντας ένα Ιερό επιβάτη.
Ερώτησε τότε ο τόπος τούτος: Ποιος άραγε είναι ο καινούργιος επισκέπτης;
Κι΄ όταν στο διάβα του χρόνου άρχισαν να ξεχύνονται στον ορίζοντα της Ερεσού, οι ζωηρές μελωδίες από τους στίχους της μυστικής θεολογίας του Ιερού επιβάτη προς τον Πανάγαθο Θεό, οι ευεργεσίες από τα θαύματά του, καθώς άρχιζε η παρουσία του να κατακλύζει την πολιτεία της Ερεσού, τότε αυτή του χάρισε ότι είχε, μα κυρίως την φιλόξενη γη της, για ν΄ αναπαυθεί ο κουρασμένος ταξιδιώτης της αγάπης του Θεού, ο τίμιος γόνος της Περιωνύμου Δαμασκού, το άγιο μέλος του Ιεροσολημιτικού Μοναχολογίου, ο πολιός Ιεράρχης της των Κρητών Εκκλησίας, ο Αρχιεπίσκοπος αυτής, Άγιος Ανδρέας.
Η Λέσβος έγινε το αναπαυτικό αιώνιο προσκέφαλό του για να γαληνέψει από τους πόνους των ποιμαντικών αγώνων, από τις περιπετειώδεις ιεραποδημίες και τους συνεχείς και αδιάκοπους αγώνες του, ως ορφανοτρόφου για τα απροστάτευτα παιδιά του Θεού, για το πρόσωπο του ανθρώπου, το Ευαγγέλιο και την Εκκλησία του Χριστού, την οποία ο πονηρός σε κάθε εποχή προσπαθεί να κουρσέψει για να γεμίσει τα αμπάρια του από αδόξαστες, απελπισμένες ψυχές, στο χωρίς ανάπαυση πειρατικό ταξίδί του.
Αλήθεια, διερωτόμαστε για άλλη μια φορά: Ποιος άραγε μπορεί να εξιχνιάσει τις προαιώνιες βουλές του Θεού εντός του γίγνεσθαι των αιώνων;
Ποιος δύναται άραγε να εισέλθει ιεροφάντης στο Μυστήριο εκείνο που υψώνει δοξαστικά κάποιους τόπους έμπροσθεν των οφθαλμών της Ιστορίας και στις ένθεες καρδιές των θεωρείων της Οικουμένης, κάμνοντας άλλους μόδιο πάνω στο οποίο εναποθέτει την ιερή ησυχία και άλλους λύρα μυστική που χαροποιώς δραματουργεί τον αθρυμμάτιστο σκοπό της αιωνιότητας;
Ποιος έχει άραγε το ένδυμα για να εισέλθει στην χαρά της μετοχής των χρονικών οροθεσίων εκείνων που λάμπουν αδιάκοπα από το φως που ρουφούν τα αγιοθύρια των τρούλων των Εκκλησιών για να το αφήσουν στην συνέχεια να πέσει ιλαρό, πάνω στα εσωράχια και στους κατάγραφους τείχους εκείνους που φιλοξενούν την Ιερή μορφή του Αγίου Ανδρέα και που αστράπτουν σήμερα από την Ιερή μνήμη του;
Λοιπόν, ο τόπος σας, αγαπητοί Ερεσιώτες, είναι εκείνος που υπερυψώνεται σήμερα. Αυτός λάμπει και αστράπτει. Πανηγυρίζει ο εφέστιος πλέον Άγιος σας. Ο μακάριος πρεσβευτής σας, στον Θρόνο της ετοιμασίας της Βασιλείας των Ουρανών.
Εορτάζει η Νήσος σας και οι Άγιοι της Λέσβου, χορεύοντες σήμερον εκστατικώς στα θεωρεία του Ουρανού αυτού, που σκεπάζει την ένδοξη Νήσο σας, συνπανηγυρίζοντες μαζί σας και μαζί μας.
Αγάλεται σήμερον το νοητό στερέωμα της Ερεσού της Λέσβου που απέκτησε δια παντός την χάρη και την ευλογία του στοργικού Πατέρα της Εκκλησίας, του Ιερού ποιητή. Ευφραίνεται κατ’ αυτάς η Μυτιλήνη, κάθε Πόλη και Χωριό της, επί τη εορτή του τρισμακάριστου συνθέτη του Μεγάλου Κανόνα Ανδρέα του Κρήτης, εορτάζοντες γηθοσύνως με την γη και τον ουρανό, την θάλασσα, τα άκτιστα και τα κτιστά.
Η Νήσος σας εορτάζει, Ερεσιώτες, με ένα πιο πανηγυρικό τρόπο φέτος την μνήμη του Προστάτη σας: Ο ήρεμος και ακούραστος Ποιμενάρχης σας, Ιερώτατος και Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μυτιλήνης κ. Ιάκωβος, επιθυμώντας να τιμήσει ξεχωριστά την εορτή του Αγίου Ανδρέα, πραγματοποίησε το Θεολογικό Συνέδριο προς τιμήν και μνήμην του Αγίου, μέσα στα πλαίσια ενός πολυετούς προγραμματισμού για να τιμηθούν οι Άγιοι της Νήσου.
Δεν θέλησε όμως να περιορισθεί στην επιστημονική έρευνα και την σχολαστική απαρίθμηση των γεγονότων της εποχής του Αγίου Ιεράρχη. Το ενέταξε ως προεόρτιο ύμνο στην Ιερή Μνήμη του.
Το ιερολόγησε, το εκκλησίασε και σήμερον ιδού! Ημείς οι ελάχιστοι, ήλθομεν εκ Κρήτης ως ταπεινοί προσκυνητές, για να γευθούμε μαζί σας την πνευματική πανδαισία που προσφέρει η εορτή του Αγίου, κατασμυρνίζοντες τον τάφον του και εναποθέτοντες ευλαβώς άνθη Πίστεως, μαζεμένα από τα απόκρημνα ριζιμιά χαράκια της Κρήτης και τις ξερολιθιές της.
Σήμερα επίσης ερχόμεθα πλησίον σας γεμάτοι από πληροφορίες εκ των ανακοινώσεων ειδικών επιστημόνων περί του βίου, της εποχής και των γεγονότων, που έχουν σχέση με τον Προστάτη της Ερεσού και τον Ποιμένα της Μεγαλονήσου Κρήτης, Ανδρέα τον Ιερόν.
Ευρισκόμεθα κατά την ιερή αυτή στιγμή κοντά σας, πλέοντες στο πέλαγος των συνειρμών της Ιστορίας των τότε συμβάντων και ταυτοχρόνως έμπλεοι χαράς ενεκφράστου και αγίου δέους διότι πατούμε την γη που αναπαύει τον Ποιμένα και κοινό Γέροντά μας και Άγιο, Αρχιεπίσκοπο της Κρήτης Ανδρέα τον τερπνόν.
Καταθέτουμε όλοι την ευγνωμοσύνη μας στον τρισάγιο Θεό και στον Άγιο Του και την ευχαριστία μας στον Επίσκοπο και Μητροπολίτη της Ιεράς ταύτης Επαρχίας κ. Ιάκωβο και τους περί αυτόν αξίους συνεργάτας του, για όλα όσα ακούσαμε και ζήσαμε αυτές τις ημέρες εδώ στην Λέσβο.
Ευελπιστούμε στο τέλος μιας εποχής και την ανατολή μιας άλλης, σε καιρούς της αφόρητης μοναξιάς των μεγαλουπόλεων και εσωτερικής φτώχειας, ότι η “Τρυγών η φιλέρημος” για την οποία γράφει στον Μεγάλο Κανόνα ο Άγιος, το τρυγόνι που ξενιτεύτηκε, μίσεψε, όπως λέμε στην Κρήτη, διψώντας να βρει λίγη ησυχία και ανάπαυση από τα καμώματα του κόσμου και της ζωής, να μας ξαναταξιδέψει με τα μελωδήματά του, στο βιωματικό χώρο της Ορθοδόξου ασκητικής, ήθους και προοπτικής.
Στην τρέχουσα πυργοποϊία της συγχύσεως, ο Άγιος προτρέπει με τους λόγους του να επιστέψουμε στην μάθηση της γλώσσας του Αγίου Πνεύματος για να αφρουκαστούμε την μυστική γλώσσα της εν Χριστώ αλογίας, που διηγείται τα μεγαλεία του Θεού, καθαίροντάς μας από την πνευματική ένδεια παράγωγο της φρικτής εκκοσμίκευσης που πάει να κατακλύσει όλους μας. Της ζωής εκείνης δηλαδή που το “Ευαγγέλιον αργεί” όπως γράφει.
Ο Άγιος Ανδρέας ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης και Προστάτης της Ερεσού δια της ποιμαντικής διδασκαλίας του καλλιέργησε τις ψυχές των Κρητών. Η ψυχή του είναι εκεί, στο απάνεμο λιμάνι, του Παύλου των Καλών Λιμένων, στην γη του Τίτου, του ηγαπημένου και γνησίου τέκνου του, στην Κρήτη των αιώνων, των αγώνων και των θυσιών, στις ηρωικές επάλξεις που υπηρέτησε ο Άγιος και άφησε ως ιερά παρακαταθήκη στην Μεγαλόνησο Κρήτη για τους μεταγενεστέρους. Ευρίσκεται στο τονικό του λόγο, για να πλέξει στην συνέχεια το ηγαπημένο ποίμνιό του, ο υπερήφανος λαός της Κρήτης, πάνω στις κηρήθρες του εκατομμύρια χιλιάδες ρύμες χριστιανικής ζωής, παραδόσεως, ηρωισμού και αξιοπρεπείας.
Το σκήνωμά του ευρίσκεται εδώ στην Ερεσό. Η παντοτινή παρουσία των Ιερών Λειψάνων του προστάτεψε την Εκκλησία της Λέσβου. Έγινε και είναι ο “σηματωρός” της, κατά την λέξη που χρησιμοποιεί ο μεγάλος σύγχρονος ποιητής του ανθηφόρου και ευγενούς τούτου τόπου.
Η Κρήτη από την μια, ως χείρες που διακρατούν, κάτω στην Μεσόγειο, “δεξά μια Ήπειρο κι’ αριστερά μιαν άλλη”, κι’ απ’ την άλλη η Λέσβος που υψώνει, στην άνω μεριά του Αιγαίου, την μνήμη προς το Ιερό της Ορθοδοξίας Κέντρο, την Ρωμιοσύνη των Πατέρων μας, σήμερα συμπανηγυρίζουν κρούοντας χαρμοσύνως όλες τις χορδές της λύρας.
Στήθηκε σήμερα ενώπιον μας ένας ιερός χορός με ανάμνηση εικόνων και στίχων του Μεγάλου Κανόνα, μια τεράστια πνευματική γέφυρα. Είμαστε ευτυχείς που μας αξίωσε να την διαβούμε και να ενώσουμε τον ύμνο της ευγνωμοσύνης προς το Άγιο μας.
Σεβασμία των Ιεραρχών χορεία, εύχεσθε να έχομε πάντοτε την ευλογία αυτής της σημερινής πνευματικής ενότητος, όχι μόνον επ΄ αγαθώ των δύο Νήσων και του ευλογημένου λαού των, αλλά και της παγκοσμίου οντολογικής αναζητήσεως και αγωνίας των κληρονόμων του γένους του Αδάμ.
† Ο Κνωσού Μακάριος
(Ομιλία που έγινε κατά το πολυαρχιερατικό συλλείτουργο της εορτής του Αγίου Ανδρέου Κρήτης, στην Ερεσό της Λέσβου από τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Κνωσού κ. Μακάριο, στις 4/7/2003.)
