Γόρτυνα

 

Α) ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΤΗΣ ΓΟΡΤΥΝΑΣ (Προ του σημερινού χωριού Μητρόπολη) Έδρα της Εκκλησίας Κρήτης κατά την πρώτη βυζ. χιλιετία

Β) Ι. ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΕΡΑΣ Ή ΑΓΙΟΥ ΤΙΤΟΥ ΓΟΡΤΥΝΑΣ (Αρχαιολογικός χώρος Γόρτυνας)

Ἱ. Εἰκόνα τῶν Ἁγ. Ἀποστόλων Παύλου καί Τίτου, την ὁποία ἀποκάλυψε εντός του Ι. Ν. Παναγίας Κέρας Γόρτυνας, ὁ Παναγιώτατος Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ, σέ ἀνάμνηση τῆς ἐπισκέψεως Αὐτοῦ καί τῶν Προκαθημένων – Ἀντιπροσώπων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν στήν Ἱερά Μητρόπολη Γορτύνης καί Ἀρκαδίας Κρήτης, 16-10-2008, Ἔτος Ἀποστόλου Παύλου.

«Τούτου χάριν κατέλιπόν σε ἐν Κρήτῃ, ἵνα τὰ λείποντα ἐπιδιορθώσῃ, καὶ καταστήσῃς κατὰ πόλιν πρεσβυτέρους, ὡς ἐγώ σοι διεταξάμην», (Tιτ. A΄, 5)

kionokrano

Ἡ Γόρτυνα, χτισμένη στήν πεδιάδα τῆς Μεσαρᾶς, ἦταν μία ἀπό τίς ἰσχυρότερες πόλεις τῆς Κρήτης κατά τά ἱστορικά χρόνια. Τά ἀρχιτεκτονικά της λείψανα, κυρίως ρωμαϊκῶν – βυζαντινῶν χρόνων, ἀπλώνονται σέ ἔκταση 2.000 τ.μ. περίπου.

Οἱ ἀνασκαφές στήν περιοχή ἄρχισαν τό 1884 ἀπό τόν ἀρχαιολόγο F. Halbherr καί συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Τά πρώτα ἴχνη κατοίκησης στήν περιοχή τῆς Γόρτυνας ἀνάγονται στή νεολιθική ἐποχή, ὅπως δείχνουν ἀγγεῖα καί λίθινα ἐργαλεῖα πού βρέθηκαν στούς λόφους, βόρεια, καί στήν πεδιάδα. Ἡ μινωϊκή ἐποχή ἀντιπροσωπεύεται ἀπό τή νεοανακτορική ἔπαυλη στά Καννιά, μέ πλούσια εὑρήματα.
Στά γεωμετρικά χρόνια (11ος – 8ος αἰ. π.Χ.), στήν ἀκρόπολη, στό λόφο τοῦ Ἅι-Γιάννη, ἀναπτύχθηκε οἰκισμός, ὁ ὁποῖος στήν ἀρχαϊκή ἐποχή (7ος – 6ος αἰ. π.Χ.) ἐπεκτάθηκε μέχρι τό λόφο, στή θέση τοῦ μεταγενέστερου Ὡδείου, ὅπου ὀργανώθηκε καί ἡ πρώτη ἀγορά τῆς πόλης. Μία δεύτερη ἀγορά ἀναπτύχθηκε ἀργότερα στήν περιοχή τοῦ ναοῦ τοῦ Πυθίου Ἀπόλλωνα. Πάνω στήν ἀκρόπολη τοῦ 7ου αἰ. π.Χ. χτίστηκε ὀχύρωση καί ἱδρύθηκε ἱερό, ἀπό τό ὁποῖο σώθηκαν τά ἐρείπια ναοῦ μέ ἀξιόλογα γλυπτά. Ἀνακαλύφθηκε ἐπίσης ἀποθέτης μέ πήλινα εὑρήματα, ἀφιερωμένα στήν Ἀθηνᾶ Πολιοῦχο.
Ἀπό τήν πόλη τῶν κλασικῶν χρόνων (5ος – 4ος αἰ. π.Χ.) σώζονται λείψανα οἰκοδομήματος στό χῶρο τοῦ Ὡδείου, καθώς καί ἐπιγραφές πού μαρτυροῦν τήν ἐπιρροή τῆς Γόρτυνας σέ πόλεις τῆς Κρήτης. Τήν εὐημερία τῆς πόλης κατά τήν περίοδο αὐτή ὑποδηλώνει καί τό γεγονός ὅτι ἐδῶ κόπηκαν, τό 470 π.Χ., τά πρώτα ἀργυρά κρητικά νομίσματα.
Στά ἑλληνιστικά χρόνια (3ος – 1ος αἰ. π.Χ.) ἡ πόλη ἔθεσε ὑπό τόν ἔλεγχό της ὅλη τή Μεσαρά καί ἀνέπτυξε φιλικές σχέσεις μέ τούς Μακεδόνες καί τούς Πτολεμαίους. Μέ πρωτοβουλία μάλιστα τῶν τελευταίων ἔγιναν οἱ ὀχυρώσεις στούς λόφους βόρεια τῆς Γόρτυνας. Τά περισσότερα οἰκοδομικά λείψανα τῆς περιόδου αὐτῆς ἐντοπίζονται στήν περιοχή τοῦ χωριοῦ Μητρόπολη, κάτω ἀπό ἐπιχώσεις τῶν ρωμαϊκῶν – βυζαντινῶν χρόνων.
Στά ρωμαϊκά χρόνια (1ος αἰ. π.Χ. – 4ος αἰ. μ.Χ.) χτίστηκαν στή Γόρτυνα ἐπιβλητικά δημόσια οἰκοδομήματα στήν περιοχή τοῦ Πραιτωρίου, ὅπου ἀναπτύχθηκε μία ἀκόμη ἀγορά, ἑνώ παράλληλα ἐκτεταμένα δίκτυα ὕδρευσης – ἀποχέτευσης διέσχιζαν τήν πόλη.
Στή Γόρτυνα ἱδρύθηκε ἀπό τόν ἀπόστολο Τίτο ἡ πρώτη χριστιανική ἐκκλησία τῆς Κρήτης καί ἐδῶ μαρτύρησαν τό 250 μ.Χ. οἱ Ἅγιοι Δέκα. Ἡ ἀκμή τῆς Γόρτυνας συνεχίστηκε καί στήν παλαιοχριστιανική – πρώτη βυζαντινή ἐποχή (4ος – 9ος αἰ. μ.Χ.) μέ πλούσια οἰκοδομική δραστηριότητα. Ἐπί αὐτοκράτορος Ἡρακλείου (7ος αἰ. μ.Χ.) χτίστηκε τό μεγαλύτερο τεῖχος πάνω στήν ἀκρόπολη. Ἡ Γόρτυνα καταστράφηκε στίς ἀρχές τοῦ 9ου αἰ. μ.Χ. ἀπό τούς Σαρακηνούς καί ἔκτοτε δέν κατοικήθηκε. (Ἀπό
δελτίο τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ, τοῦ ἔτους 2007).

Οι νόμοι της Γόρτυνας που περιέχονται στην Δωδεκάδελτο ή Μεγάλη Επιγραφή της Γόρτυνας.

Η Δωδεκάδελτος ή Μεγάλη Επιγραφή είναι γραμμένη σε βουστροφηδόν γραφή. Αποτελείται από 12 στήλες ή δέλτους (Δωδεκάδελτος) και εκτεινόταν σε 630-640 στίχους, από τους οποίους σώζονται οι 605. Οι νόμοι της Γόρτυνας αφρούν ζητήματα αστικού δικαίου και δεν περιέχουν διατάξεις ποινικού ή εμπορικού δικαίου. Οι νόμοι της Γόρτυνας είναι υποδειγματικοί για το πνεύμα ελευθερίας που τους διέπει και για την προοδευτικότητά τους. Δεν είναι απλά οι νόμοι μιας Κρητικής πολιτείας, αλλά ο αρχαιότερος κώδικας ελληνικού δικαίου και θεωρούνται η μεγαλύτερη προσφορά της Κρήτης της κλασσικής εποχής στον παγκόσμιο πνευματικό πολιτισμό.

«Η Γόρτυνα της Κρήτης 15 αιώνες ζωής της Πόλης 2010»

Το θαυμάσιο βιβλίο του Antonino Di Vita, Ακαδημαϊκού, Καθηγητού Αρχαιολογίας, Κοσμήτορος της Σχολής Γραμμάτων και Φιλοσοφίας, Προέδρου του Πανεπιστημίου Macerata Ιταλίας και π. Διευθυντού της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Γόρτυνα.

di_vita_sto_edafos

Καθηγητής Antonino Di Vita

Από την παρουσίαση του βιβλίου του κ. Antonino Di Vita, Ακαδημαϊκού, Καθηγητού Αρχαιολογίας, Κοσμήτορος της Σχολής Γραμμάτων και Φιλοσοφίας, Προέδρου του Πανεπιστημίου Macerata Ιταλίας και π. Διευθυντού της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Γόρτυνα, «Η Γόρτυνα της Κρήτης 15 αιώνες ζωής της Πόλης, 2010», που έγινε στους Αγίους Δέκα, στις 12-9-2010.

ΕΤΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ (16.10.2008) 
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ. κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΚΑΘΗΜΕΝΩΝ – ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

Οι Ελιές της Γόρτυνας